Dolganca

Bugünkü yazımızda son zamanlarda pek çok kişinin dikkatini çeken bir konu olan Dolganca'den bahsedeceğiz. Dolganca'in hayatımızdaki önemini ve günlük yaşamlarımız üzerindeki etkisini anlamak önemlidir. Bu makale boyunca Dolganca ile ilgili geçmişinden güncel önemine kadar farklı yönleri keşfedeceğiz. Konuyla ilgili uzmanların görüşlerini ve konuyla ilgili var olan farklı bakış açılarını da analiz edeceğiz. Bu makalenin size Dolganca hakkında daha geniş bir fikir vereceğini ve onun günümüz dünyasındaki önemini anlamanıza yardımcı olacağını umuyoruz. Lafı daha fazla uzatmadan Dolganca'in büyüleyici dünyasına dalmaya başlayalım.

Dolganca
Дулҕан, Һака
TelaffuzDulğan, Haka
BölgeSibirya
EtnisiteDolganlar
Konuşan sayısı1,050  (2010)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemiKiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3dlg
Yakutça (koyu mavi) ve Dolganca (mavi)

Dolganca (Долган Тыла/Dolgan tıla, Сака-дулгаан тыла / Saka-Dulgaan tıla) Türk dillerinin Sibirya grubuna ait, Sahaca ile çok yakın olan, ağırlıklı olarak Dolganların konuştuğu dildir. Konuşucu sayısının azlığı nedeniyle tehlike altındadır. Taymır (veya Taymir) bölgesinde konuşulmaktadır.

Konuşucu sayıları

1989 yılında yapılan bir nüfus sayımında 6945 kişiden oluşan Dolgan halkının artık sadece 5100'ü Dolgancayı anadili olarak gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sayımda ayrıca bazı Evenkler ve Nganasanlar (Samoyetler) Dolgancayı ikinci dili olarak göstermiştir. Bu yüzden Dolgancanın o yörede trafik dili olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Dolganların kendileri dillerini Sahaca veya Yakutçanın bir lehçesi olarak görürler. 2010 yılı rakamlarına göre Dolgancayı konuşanların toplamı 1054 kişi olarak belirtilir.[2]

Lehçeleri

Norilskay (Норильскай), Pasinskay (пясинскай), Avamskay (авамскай), Hatangskay (хатангскай уонна попигайскай) lehçelerine sahiptir.

Alfabe

Dolgancanın yazıya alınması 1920 yılında Latin alfabesi ile gerçekleşmiştir. 1940 yılından itibaren Yakutça için tasarlanmış olan özel bir kiril alfabesi Dolganca için de kullanılmaya başlanmıştır. Bunun yanında Rusların kullandığı Kiril alfabesi ile yazılan diğer bir şekli daha vardır.

Dolgan alfabesi: А а, Б б, В в, Г г, Д д, Дь дь, Е е, Ё ё, Ж ж, З з, И и, Иэ иэ, Й й, К к, Л л, М м, Н н, Ӈ ӈ, Нь нь, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Т т, У у, Уо уо, Ү ү, Үө үө, Ф ф, Х х, Һ һ, Ц ц, Ч ч, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ыа ыа, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я

Günümüz Dolganca Alfabesi[3]

А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж
З з И и Й й К к Һ һ Л л М м Н н
Ӈ ӈ О о Ө ө П п Р р С с Т т У у
Ү ү Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ
Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2014. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014. 
  3. ^ Аксенова Е. Е. Букварь. СПб, 2001

Konuyla ilgili yayınlar

  • Stachowski, M.: Dolganischer Wortschatz, Kraków 1993 (+ Dolganischer Wortschatz. Supplementband, Kraków 1998).
  • Stachowski, M.: Dolganische Wortbildung, Kraków 1997.

Dış bağlantılar