Günümüz dünyasında, İli Türkçesi pek çok kişi için büyük önem taşıyan ve ilgi duyulan bir konu haline geldi. İli Türkçesi, kökeninden günümüz toplumu üzerindeki etkisine kadar farklı alanlarda merak ve tartışmayı ateşledi. Tarih boyunca İli Türkçesi, çeşitli kültürlerde temel bir rol oynamış ve zaman içinde her çağın ihtiyaçlarına ve taleplerine uyum sağlayarak gelişmiştir. Bu makalede, İli Türkçesi'in kökenlerini, etkisini ve etkisinin yanı sıra bugünkü geçerliliğini ve geleceğe yansımasını da inceleyeceğiz.
İli Türkçesi, 1982 yılı verilerine göre İli vadisindeGulca şehri yakınında 120 konuşanı bulunan bir Türk lehçesidir. Çin'de ve olasılıkla Kazakistan'da konuşulmaktadır. Bu lehçeyi, Kazak Özerk İli bölgesinde ihtiyar kişiler konuşurlar.
Sınıflandırma
İli Türkçesi, Türk dilinin Çağatay öbeğine benzerlik gösterse de bazı özellikleri ile
Kıpçak altkatman (dil) izlenimini uyandırır.[2][3]
İli Türkçesi dilindeki Çağatay ve Kıpçak özelliklerinin kıyaslaması aşağıdaki cetvelde gösterilmektedir:
Hiçbir ülkede resmî dil olarak konuşulmayan İli Türkçesi, ilk defa 1980 yılında Profesör Franz Hahn Reinhard adındaki dilbilimci tarafından saptanmış ve son otuz haneli yaklaşık olarak 120 Türk kökenli insanın İli Kazak Özerk İlindeİli Nehri ve yan kolları boyunca ve Gulca kenti yakınlarında yaşadıkları bildirilmiştir. Başka bir kaynakta 1991 yılında sayılarının iki yüz olduğu sanılmaktadır. Büyük bir olasılıkla bu dil Kazakistan'da konuşulmaktadır. Söylentilere göre bundan 200 yıl önce Fergana vadisinden (günümüz Özbekistan ve Kırgızistan) İli vadisine göç etmişlerdir.
