Ünsüz yumuşaması

Bugünkü yazımızda Ünsüz yumuşaması'in büyüleyici dünyasına dalacağız. İster güncel bir konu, ister tanınmış bir kişi, ister tarihi bir olay olsun, Ünsüz yumuşaması dünya çapında milyonlarca insanın dikkatini çekti. Bu makale boyunca Ünsüz yumuşaması ile ilgili tüm yönleri, kökenlerinden günümüz toplumu üzerindeki etkisine kadar kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Konunun uzmanı olsanız da ya da onu yeni keşfetmeye başlasanız da, Ünsüz yumuşaması'in zamanımızdaki anlamını ve alaka düzeyini daha iyi anlamak için sizi bu heyecan verici yolculuğa davet ediyoruz.

Örnekler
  • ağaç-ı > ağacı
  • kap-ın > kabın
  • kitap-ı > kitabı
  • yurt-u > yurdu
  • umut-a > umuda
  • bayrak-ı > bayrağı
  • yaprak-ın > yaprağın
  • sağlık-ı > sağlığı

Ünsüz yumuşaması veya ünsüz değişimi, Türkçedeki bir ses olayıdır. Süreksiz sert ünsüzlerle biten sözcüklerin, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, sözcüklerin sonundaki ç, k, p, t ünsüzlerinin yumuşayarak - sırasıyla- c, g/ğ, b ve d'ye dönüşmesidir.

"K" ünsüzü hemen hemen her zaman "ğ" ünsüzüne dönüşür. Bununla birlikte "g"ye dönüştüğü sözcükler de mevcuttur. Bu duruma genellikle son iki harfi sessiz olan sözcüklerde rastlanır:

  • çiçek > çiçeği
  • ahenk > ahengi
  • kepenk > kepengin

Bazı istisnalar

Tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz yumuşaması görülmez:

  • top > topa
  • koç > koçum
  • dut > dutu

Yabancı dillerden Türkçeye geçen kimi sözcüklerde yumuşama olmaz.

  • bisiklet > bisikleti
  • hukuk > hukuku
  • kart > karta
  • ahret > ahreti
  • millet > milleti

Ünsüz yumuşaması kuralı özel isimlerin "yazımında" uygulanmaz. Ancak sözcük, kural uygulanarak telaffuz edilir.

  • Tokat'ı
  • Zonguldak'ı
  • Birleşik Krallık'a

Sert ünsüzle biten bazı Öz Türkçe kelimelerde de yumuşama görülmez:

  • bulutu, saçım vb.

Ayrıca bakınız

çatı ve yapım ekleri de yumuşamaya uğramaz(sadece "t" için geçerlidir) örnek Konut-u =konutu