NATO üyesi ülkeler

Bugünlerde NATO üyesi ülkeler herkesin dilinde olan bir konu. Tarihsel önemi, toplum üzerindeki etkisi veya günümüz dünyasındaki etkisi nedeniyle NATO üyesi ülkeler araştırmacıların, akademisyenlerin ve genel halkın ilgi odağı haline geldi. Bu makalede bu konuyu farklı perspektiflerden derinlemesine inceleyeceğiz, kökenlerini, gelişimini ve farklı alanlardaki sonuçlarını analiz edeceğiz. Ayrıca, NATO üyesi ülkeler'in hem olumlu hem de olumsuz yönlerini ele alan eksiksiz ve ayrıntılı bir genel bakış sunmaya çalışacağız. Hiç şüphesiz NATO üyesi ülkeler pek çok kişinin merakını uyandıran büyüleyici bir konudur ve burada sunacağımız bilgilerin okuyucularımızın büyük ilgisini çekeceğine eminiz.

NATO üyesi ülkeler

NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü), Avrupa ve Kuzey Amerika'daki 32 üye ülkeden oluşan uluslararası bir askeri ittifaktır. Kuzey Atlantik Antlaşmasının 4 Nisan 1949 tarihinde imzalanmasıyla kurulmuştur. Antlaşmanın 5. maddesi, üye devletlerden birine karşı silahlı bir saldırı olması halinde, bunun tüm üyelere karşı yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini ve diğer üyelerin saldırıya uğrayan üyeye gerekirse silahlı kuvvetlerle yardım edeceğini belirtmektedir.[1] Antlaşmanın 6. maddesi, 5. maddenin kapsamını Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki adalar, Kuzey Amerika ve Avrupa anakaraları, Türkiye'nin tamamı ve sonuncusu Temmuz 1962'den beri tartışmalı olan Fransız Cezayiri ile sınırlamaktadır. Dolayısıyla, Hawaii, Porto Riko, Fransız Guyanası, Falkland Adaları, Septe veya Melilla gibi yerlere yapılacak bir saldırı 5. madde kapsamında bir karşılık verilmesini tetiklemeyecektir.

32 üye ülkenin 30'u Avrupa'da, ikisi ise Kuzey Amerika'dadır. 1994 ve 1997 yılları arasında NATO ve komşuları arasında bölgesel işbirliği için Barış için Ortaklık, Akdeniz Diyaloğu girişimi ve Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi gibi daha geniş forumlar kurulmuştur.

Tipik bir ordusu olmayan (ancak sahil güvenliği ve NATO operasyonları için sivil uzmanlardan oluşan küçük bir birimi vardır) İzlanda dışında tüm üyelerin orduları vardır. NATO'nun üç üyesi nükleer silah sahibi devletlerdir: Fransa, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri. NATO'nun 12 orijinal kurucu üye ülkesi vardır. Üç üye 1952 ve 1955 yılları arasında, dördüncü üye ise 1982 yılında katılmıştır. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana NATO'ya 1999'dan 2024'e kadar 16 üye daha eklenmiştir.[2]

NATO günümüzde Bosna-Hersek, Gürcistan ve Ukrayna'yı Açık Kapılar genişleme politikasının bir parçası olarak istekli üyeler olarak tanımaktadır.[3]

Üyeler ülkeler listesi

Bayrak Harita İsim Başkent Katılım[4] Nüfus Yüzölçümü[5] Askeri bütçenin 2024 GSYİH'ye oranı (%)[6] GSYH 2023 (milyon US$)[7] Dil
Arnavutluk Tiran 1 Nisan 2009 (2009-04-01) 002,854,710 28.748 km2 (11.100 sq mi) 2.03 22,743 Arnavutça
Belçika Brüksel 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 011,611,419 30.528 km2 (11.787 sq mi) 1.30 630,110 Flemenkçe
Fransızca
Almanca
Bulgaristan Sofya 29 Mart 2004 (2004-03-29) 006,885,868 110.879 km2 (42.811 sq mi) 2.18 101,611 Bulgarca
Kanada Ottawa 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 038,155,012 9.984.670 km2 (3.855.103 sq mi) 1.37 2,140,086 İngilizce
Fransızca
Hırvatistan Zagreb 1 Nisan 2009 (2009-04-01) 004,060,135 56.594 km2 (21.851 sq mi) 1.81 82,044 Hırvatça
Çekya Prag 12 Mart 1999 (1999-03-12) 010,510,751 78.867 km2 (30.451 sq mi) 2.10 332,025 Çekçe
Danimarka[b] Kopenhag 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 005,854,240 2.210.573 km2 (853.507 sq mi)[c] 2.37 405,199 Danca
Estonya Tallinn 29 Mart 2004 (2004-03-29) 001,328,701 45.228 km2 (17.463 sq mi) 3.43 40,757 Estonca
Finlandiya Helsinki 4 Nisan 2023 (2023-04-04) 005,619,399 338.455 km2 (130.678 sq mi) 2.41 300,499 Fince
İsveççe
Fransa[d] Paris 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 064,531,444 643.427 km2 (248.429 sq mi) 2.06 3,031,778 Fransızca
Almanya[e] Berlin 6 Mayıs 1955 (1955-05-06)
(Batı Almanya)
3 Ekim 1990 (1990-10-03)
(Almanya) 		083,408,554 357.022 km2 (137.847 sq mi) 2.12 4,457,366 Almanca
Greece Atina 18 Şubat 1952 (1952-02-18) 010,445,365 131.957 km2 (50.949 sq mi) 3.08 238,275 Yunanca
Macaristan Budapeşte 12 Mart 1999 (1999-03-12) 009,709,786 93.028 km2 (35.918 sq mi) 2.11 212,610 Macarca
İzlanda Reykjavík 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 000,370,335 103.000 km2 (39.769 sq mi) 0.0 31,020 İzlandaca
İtalya Roma 059,240,329 301.340 km2 (116.348 sq mi) 1.49 2,255,503 İtalyanca
Letonya Riga 29 Mart 2004 (2004-03-29) 001,873,919 64.589 km2 (24.938 sq mi) 3.15 43,598 Letonca
Litvanya Vilnius 002,786,651 65.300 km2 (25.212 sq mi) 2.85 77,926 Litvanca
Lüksemburg Lüksemburg 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 000,639,321 2.586 km2 (998 sq mi) 1.29 85,780 Lüksemburgca
Fransızca
Almanca
Karadağ Podgorica 5 Haziran 2017 (2017-06-05) 000,627,859 13.812 km2 (5.333 sq mi) 2.02 7,406 Karadağca
Hollanda[f] Amsterdam 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 017,501,696 41.543 km2 (16.040 sq mi)[g] 2.05 1,117,101 Flemenkçe
Kuzey Makedonya Üsküp 27 Mart 2020 (2020-03-27) 002,103,330 25.713 km2 (9.928 sq mi) 2.22 14,769 Makedonca
Norveç[h] Oslo 24 August 1949 (24 August 1949)[a] 005,403,021 323.802 km2 (125.021 sq mi)[i] 2.20 485,513 Norveççe
Polonya Varşova 12 Mart 1999 (1999-03-12) 038,307,726 312.685 km2 (120.728 sq mi) 4.12 808,435 Lehçe
Portekiz Lizbon 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 010,290,103 92.090 km2 (35.556 sq mi) 1.55 287,421 Portekizce
Romanya Bükreş 29 Mart 2004 (2004-03-29) 019,328,560 238.391 km2 (92.043 sq mi) 2.25 345,894 Rumence
Slovakya Bratislava 005,447,622 49.035 km2 (18.933 sq mi) 2.0 132,122 Slovakça
Slovenya Ljubljana 002,119,410 20.273 km2 (7.827 sq mi) 1.29 68,236 Slovence
İspanya[j] Madrid 30 Mayıs 1982 (1982-05-30) 047,486,935 505.370 km2 (195.124 sq mi) 1.28 1,581,151 İspanyolca
İsveç Stockholm 7 Mart 2024 (2024-03-07) 010,467,097 450.295 km2 (173.860 sq mi) 2.14 593,268 İsveççe
Türkiye Ankara 18 Şubat 1952 (1952-02-18) 084,775,404 783.562 km2 (302.535 sq mi) 2.09 1,108,453 Türkçe
Birleşik Krallık[k] Londra 24 Ağustos 1949 (1949-08-24)[a] 067,281,039 243.610 km2 (94.058 sq mi) 2.33 3,344,744 İngilizce
Amerika Birleşik Devletleri[l] Washington, D.C. 336,997,624 9.833.520 km2 (3.796.743 sq mi) 3.38 27,357,825

Kurucu üyeler ve genişleme

Ana madde: NATO'nun genişlemesi

NATO, 4 Nisan 1949 tarihinde Kuzey Atlantik Antlaşması'nın (Washington Antlaşması) imzalanmasıyla kurulmuştur. İttifakın 12 kurucu üyesi şunlardır: Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri.[8]

Çeşitli müttefikler, İttifak'ın sivil gözetimini somutlaştıran 1951 tarihli bir belge olan Ottawa Anlaşması'nı imzalamışlardır.[9][10]

Mevcut üyelik 32 ülkeden oluşmaktadır. Kurucu 12 ülkeye ek olarak, Soğuk Savaş sırasında dört yeni üye katılmıştır: Yunanistan ve Türkiye (1952), Batı Almanya (1955) ve İspanya (1982). 1990 yılında Almanya'nın yeniden birleşmesiyle eski Doğu Almanya toprakları da eklenmiştir. Soğuk Savaş sonrasında NATO daha da genişleyerek Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya (1999); Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya (2004); Arnavutluk ve Hırvatistan (2009); Karadağ (2017); Kuzey Makedonya (2020); Finlandiya (2023); ve İsveç'i (2024) bünyesine katmıştır. 1990-2024 yılları arasında eklenen bölge ve üyelerden Finlandiya ve İsveç dışındakilerin tümü ya eskiden Varşova Paktı'nın bir parçası (eski Sovyet Baltık ülkeleri dahil) ya da eski Yugoslavya topraklarıydı. Kuruluşundan bu yana hiçbir ülke NATO'dan ayrılmamıştır.

Günümüzde Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, 7 Mart 2024 tarihinde İsveç'in katılımından bu yana toplam 27.581.382 km2 alanı kapsamaktadır.

Üyelik hedefleri

Mart 2024 itibarıyla üç devlet daha NATO'ya üyelik isteklerini resmen bildirmişlerdir: Bosna-Hersek, Gürcistan ve Ukrayna.

Avrupa'da NATO:
  Mevcut üyeler
  Üyelik Eylem Planı
  Üyelik isteyen ülkeler
  Üyelik amaçlamayan ülkeler
  Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (CSTO)

Katılım tarihine göre üye ülkeler

Tarih Ülke Genişleme Notlar
4 Nisan 1949  Belçika Kurucular 17 Mart 1948'de imzalanan NATO antlaşması'nın öncüsü Brüksel'de gerçekleşmiştir
 Kanada
 Danimarka Danimarka'nın NATO üyeliği Faroe Adaları ve Grönland'ı kapsamaktadır.
 Fransa Fransa, NATO'nun askerî kanadından 1966'da çekildi; 3 Nisan 2009'da geri döndü.
 İzlanda İzlanda, ordusu olmayan tek NATO üyesidir.
 İtalya
 Lüksemburg
 Hollanda
 Norveç
 Portekiz
 Birleşik Krallık
 ABD
18 Şubat 1952  Yunanistan İlk Yunanistan, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı'nın ardından NATO'nun askerî kanadından çekildi; 1980'de geri döndü.
 Türkiye
9 Mayıs 1955  Almanya İkinci Batı Almanya olarak katıldı; Saarland 1957'de, Berlin'in bölgeleri ve Doğu Almanya ise 3 Ekim 1990'da ülkeye katıldı. Doğu Almanya 1956-1990 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
30 Mayıs 1982  İspanya Üçüncü
12 Mart 1999  Çekya Dördüncü Çekoslovakya'nın parçası olarak 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Macaristan 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Polonya 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
29 Mart 2004  Bulgaristan Beşinci 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Estonya Sovyetler Birliği'nin parçası olarak 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Letonya Sovyetler Birliği'nin parçası olarak 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Litvanya Sovyetler Birliği'nin parçası olarak 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Romanya 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Slovakya Çekoslovakya'nın parçası olarak 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Slovenya 1945-1991 arasında Yugoslavya'nın parçasıydı. (Bağlantısızlar Hareketi)
1 Nisan 2009  Arnavutluk Altıncı 1955-1968 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeydi.
 Hırvatistan 1945-1991 arasında Yugoslavya'nın parçasıydı. (Bağlantısızlar Hareketi)
5 Haziran 2017  Karadağ Yedinci 1945-1991 arasında Yugoslavya'nın parçasıydı. (Bağlantısızlar Hareketi)
27 Mart 2020  Kuzey Makedonya Sekizinci 1945-1991 arasında Yugoslavya'nın parçasıydı. (Bağlantısızlar Hareketi)
4 Nisan 2023  Finlandiya Dokuzuncu
7 Mart 2024  İsveç Onuncu

Özel düzenlemeler

NATO'ya kurucu üye olarak katılan üç İskandinav ülkesi, Danimarka, İzlanda ve Norveç, katılımlarını üç alanda sınırlandırmayı seçtiler: barış zamanında kalıcı üsler olmayacak, nükleer savaş başlıkları bulunmayacak ve topraklarında (davet edilmedikçe) hiçbir müttefik askeri faaliyetine izin verilmeyecekti. Ancak Danimarka, ABD'nin Grönland'daki mevcut Thule Hava Üssü'nü (günümüzde Pituffik Uzay Üssü) muhafaza etmesine izin verdi.[12]

Fransa 1960'ların ortalarından 1990'ların ortalarına kadar "Gaullo-Mitterrandizm" olarak adlandırılan bir politika çerçevesinde NATO'dan bağımsız bir askeri strateji izlemiştir.[13] Nicolas Sarkozy 2009 yılında Fransa'nın entegre askeri komutanlığa ve Savunma Planlama Komitesine geri dönmesi için müzakerelerde bulunmuş ve ertesi yıl bu komite lağvedilmiştir. Fransa Nükleer Planlama Grubu dışında kalan tek NATO üyesi olmaya devam etmektedir ve Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ın aksine nükleer silahlı denizaltılarını ittifaka teslim etmeyecektir.[14][15]

Tablo

Ülke Savunma harcamaları,
milyon USD		 Savunma harcamaları,
cari fiyatlarla GSYİH %'si		 Savunma harcamaları,
USD kişi başı		 Konuşlandırılabilir asker
bin olarak
 ABD 731.879 4,8 2.060 1.427
 Almanya 48.140 1,4 500 205
 Arnavutluk 197 1,5 51 10
 Belçika 5.541 1,1 404 32
 Birleşik Krallık 63.567 2,6 994 192
 Bulgaristan 758 1,4 64 29
 Çekya 2.448 1,1 162 23
 Danimarka 4.518 1,4 636 18
 Estonya 389 1,7 195 6
 Fransa 53.444 1,9 666 227
 Hırvatistan 970 1,5 161 16
 Hollanda 11.339 1,3 553 48
 İspanya 13.984 0,9 241 127
 İtalya 30.228 1,4 351 352
 İzlandaa - - - -
 Kanada 23.685 1,4 492 60
 Karadağ - - - -
 Kuzey Makedonya - - - 1
 Letonya 289 1,0 76 5
 Litvanya 351 0,8 75 9
 Lüksemburg 279 0,5 402 0.9
 Macaristan 1.378 1,0 111 29
 Norveç 7.232 1,5 1036 21
 Polonya 8.908 1,7 181 100
 Portekiz 3.611 1,5 274 39
 Romanya 2.380 1,3 67 66
 Slovakya 1.065 1,1 126 16
 Slovenya 665 1,3 255 7
 Türkiye 15.479 2,9 200 900
 Yunanistan 6.425 2,1 427 124
NATO NATO 1.038.145 3,0 987 3.515
Kaynak: 2011 yılına ait "NATO Savunmasına Dair Veriler"[16]
a İzlanda'nın ordusu bulunmamaktadır.

Siyasi destek ve halk desteği

Pew Araştırma Merkezinin 2016 yılında üye ülkeler arasında yaptığı ankete göre çoğu ülke NATO'ya olumlu bakarken, NATO üyelerinin çoğu askeri harcamalarını aynı tutmayı tercih etmiştir. Ülkelerinin Rusya ile ciddi bir askeri çatışmaya girmesi halinde başka bir NATO ülkesine askeri yardımda bulunup bulunmaması gerektiği sorusuna verilen yanıtlar da karışıktır. Ankete katılan sekiz ülkeden altısının yaklaşık yarısı ya da daha azı Rusya'nın NATO müttefiki olan komşu bir ülkeye saldırması halinde ülkelerinin askerî güç kullanması gerektiğini söylüyor. Sekiz NATO ülkesinden üçünün en az yarısı ise hükûmetlerinin böyle bir durumda askerî güç kullanmaması gerektiğini söylüyor. Silahlı güçle karşılık vermeye en güçlü muhalefet Almanya'da (%58) görülürken, onu Fransa (%53) ve İtalya (%51) takip ediyor. Amerikalıların (%56) ve Kanadalıların (%53) yarısından fazlası Rusya'nın dost bir NATO ülkesine yönelik askeri saldırısına karşılık vermeye hazırdır. İngilizlerin (%49) ve Polonyalıların (%48) çoğunluğu da 5. madde taahhütlerini yerine getirecektir. İspanyollar bu konuda ikiye bölünmüş durumda: %48'i destekliyor, %47'si karşı çıkıyor.[17][18]

Notlar

  1. ^ a b c d e f g h i j Founding member of NATO.
  2. ^ Faroe Adaları ve Grönland'ı da kapsar.
  3. ^ Faroe Adaları ve Grönland'ı da kapsar.
  4. ^ Article 5 of the North Atlantic Treaty doesn't cover overseas territories of France apart from Saint Pierre and Miquelon.
  5. ^ Germany initially joined NATO as West Germany. The former country of East Germany became part of NATO after German reunification.
  6. ^ Article 5 of the North Atlantic Treaty covers only the European part of the Kingdom of the Netherlands.
  7. ^ Figure includes the islands of Bonaire, Saba and Sint Eustatius, but they don't fall under the NATO treaty.
  8. ^ Article 5 of the North Atlantic Treaty doesn't cover Bouvet Island.
  9. ^ Including Jan Mayen, and Svalbard.
  10. ^ Excluding the Plazas de soberanía region.
  11. ^ Including Bermuda, Gibraltar, Guernsey, Isle of Man, and Jersey. Other overseas territories are not covered under Article 5.
  12. ^ Article 5 of the North Atlantic Treaty covers neither Hawaii nor any of the US territories.

Kaynakça

  1. ^ "The North Atlantic Treaty". North Atlantic Treaty Organization. 4 Nisan 1949. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008. 
  2. ^ Center, Notre Dame International Security (23 Mart 2023). "The Addition of NATO Members Over Time (1949–2023)". ND International Security Center (İngilizce). 21 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023. 
  3. ^ "Enlargement and Article 10". NATO. 10 Haziran 2022. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022. Currently, five partner countries have declared their aspirations to NATO membership: Bosnia and Herzegovina, Finland, Georgia, Sweden and Ukraine. 
  4. ^ "Member countries". NATO. 11 Mart 2024. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Field Listing :: Area". Central Intelligence Agency. 13 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011. 
  6. ^ "Defence Expenditure of NATO Countries (2014-2024)" (PDF). NATO Public Diplomacy Division. 12 Haziran 2024. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2024. 
  7. ^ "World Economic Outlook Database, April 2024". IMF.org. International Monetary Fund. 16 Nisan 2024. 20 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
  8. ^ NATO. "Member countries". NATO (İngilizce). 19 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 
  9. ^ "03. Agreement on the Status of the North Atlantic Treaty Organisation, National Representatives and International Staff, done at Ottawa September 20, 1951". US Department of State. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  10. ^ Mosquera, Andrés B. Muñoz (2019). "The North Atlantic Treaty: Article 9 and NATO's Institutionalization". Volume 34. Emory International Law Review. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. Really, the Agreement on the Status of the North Atlantic Treaty Organisation, National Representatives and International Staff signed in Ottawa 
  11. ^ a b NATO. "Enlargement and Article 10". NATO (İngilizce). 11 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 
  12. ^ "Denmark and NATO – 1949". 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2022. 
  13. ^ "Why the concept of Gaullo-Mitterrandism is still relevant". IRIS. 29 Nisan 2019. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022. 
  14. ^ Stratton, Allegra (17 Haziran 2008). "Sarkozy military plan unveiled". The Guardian. Birleşik Krallık. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2016. 
  15. ^ Cody, Edward (12 Mart 2009). "After 43 Years, France to Rejoin NATO as Full Member". The Washington Post. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2011. 
  16. ^ "Financial and Economic Data Relating to NATO Defence" (PDF). NATO. 13 Nisan 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2013. 
  17. ^ Cuddington, Danielle (6 Temmuz 2016). "Support for NATO is widespread among member nations". Pew Research. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2017. 
  18. ^ Emmott, Robin (23 Mayıs 2017). "U.S. would defend NATO despite Trump's criticism, Europeans believe: study". Reuters. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.