Günümüz dünyasında Uluslararası plaka işaretleri geniş bir kitlenin ilgisini çeken önemli bir konu haline geldi. Uluslararası plaka işaretleri'in etkisi siyasetten kültüre, ekonomiden teknolojiye kadar toplumun farklı alanlarında hissedildi. Etkisinin sınırı yoktur ve varlığı günlük yaşamda giderek daha belirgin hale gelmektedir. Bu yazıda Uluslararası plaka işaretleri olgusunu kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz ve günümüz toplumundaki sonuçlarını analiz edeceğiz.
Sınır ötesi seyir yapan taşıtların üzerinde kendi ülke idaresinin verdigi taşıt kayıt plakasına ek olarak o plakayı hangi ülke idaresinin verdiğini belirten bir ek plaka olur. Bu genellikle taşıt plakasının yanında koyu renkle yazılmış ve küçük oval bir plakadır. Avrupa ülkelerinde ülke bilgisi taşıt plakasının içinde en başta ayrı bir küçük bölümde olması şeklinde standartlaşmaktadır. ABD plakalarında plakayı veren eyaletin logo veya sloganı da olabilir.
Aşağıda kullanılan uluslararası plaka işaretleri bulunmaktadır.
- Aşağıdaki bu kodlar diplomatik kodlar değildir; her ülkenin misafir ettiği diplomatların arabalarına diplomat plakası verilirken diplomatın ülkesinin plakada belirtilişinde plakayı verenin stadnardı uygulanır. Örneğin Türk diplomat taşıtları misafir eden ülke tarafından verilen diplomatik plakalarda A.B.D.'de XF (TR değil, TR ABD'deki İtalyan diplomatlar için), Norveç'te 78 ile belirtilir (Norveç'te bu iş için sayı kullanılıyor, ayrıca Türkiye'nin telefon kodu olan 90 değil, 90 Norveç'teki Slovakya diplomatları için); Halbuki Türkiye plakalı taşıtların yurtdışında Türkiye'den olduğu aşağıda da görüldüğü gibi TR ile belirtilir.
Not: (*) işaretliler bu kodun resmi olmadığını gösterir.
A
B
C
D
E
F
G
H
I
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Başlangıç
|
Önceki kodu
|
Notlar
|
I
|
İtalya
|
1910
|
|
|
IL
|
İsrail
|
1952
|
|
|
IND
|
Hindistan
|
1947
|
|
|
IR
|
İran
|
1936
|
|
|
IRL
|
İrlanda
|
1962
|
GB -1910, SE -1924, EIR -1938
|
Büyük Britanya, Saorstát Éireann (Serbest İrlanda Eyaleti), Éire. Currently there is a campaign underway by İrlandace aktivistleri kodu tekrar kendi dilleriyle temsil eden EIR veya ÉIR olarak değiştirme kampanyası sürdürmektedirler. Bu 1961 yılında çıkarılmış olan 269 no'lu Eyalet Yasası şöyle bildirmektedir: "EIR harfleri eyaleti belirtmek için kullanılırken IRL harfleri bunun yerine kullanılabilir."
|
IRQ
|
Irak
|
1930
|
|
|
IS
|
İzlanda
|
1936
|
|
Ísland (İzlandaca)
|
J
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Başlangıç
|
Önceki kodu
|
Notlar
|
J
|
Japonya
|
1964
|
|
|
JA
|
Jamaika
|
1932
|
|
|
K
L
M
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Başlangıç
|
Önceki kodu
|
Notlar
|
M
|
Malta
|
1966
|
GBY 1924-66
|
|
MA
|
Fas
|
1924
|
|
Maroc (Fransızca)
|
MAL
|
Malezya
|
1967
|
FM - 1957, PTM 1957-67
|
eski Federe Malay Devletleri, sonra Perseketuan Tanah Malayu (Malayca)
|
MC
|
Monako
|
1910
|
|
|
MD
|
Moldova
|
1992
|
SU -1991
|
Sovyetler Birliği'ne bağlıydı
|
MEX
|
Meksika
|
1952
|
|
|
MGL
|
Moğolistan
|
1997
|
|
|
MH
|
Marshall Adaları
|
|
|
|
NMK
|
Kuzey Makedonya
|
1992
|
YU -1992
|
Yugoslavya'ya bağlıydı
|
MNE
|
Karadağ
|
2006
|
MN - 1913-1919, SHS 1919-29, Y 1929-53, YU 1953-2003, SCG 2003-2006
|
Yugoslavya Krallığı (Srba, Hrvata i Slovenaca-Sırp-Hırvatça), sonra Yugoslavya'ya ve en son Sırbistan-Karadağ (Srbija i Crna Gora - Sırpça)
|
MO
|
Makao
|
1930'lar?
|
|
Eski Portekiz denizaşırı bölgesi
|
MOC
|
Mozambik
|
1975
|
MOC: 1932-56, P: 1957-75
|
Portekiz'e bağlıydı, Moçambique (Portekizce)
|
MS
|
Mauritius
|
1938
|
|
|
MV*
|
Maldivler
|
|
|
|
MW
|
Malavi
|
1965
|
EA 1932-38, NP - 1938-70, RNY option 1960-65
|
Eski Nyasaland Protectorate
|
MYA
|
Myanmar
|
1989
|
BUR -1989
|
Burma olarak da bilinmekte
|
N
O
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Başlangıç
|
Önceki kodu
|
Notlar
|
OM
|
Umman
|
|
|
|
P
Q
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Başlangıç
|
Önceki kodu
|
Notlar
|
Q
|
Katar
|
1972
|
|
|
R
S
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Başlangıç
|
Önceki kodu
|
Notlar
|
S
|
İsveç
|
1911
|
|
|
SA
|
Suudi Arabistan
|
1973
|
|
|
SCO*
|
İskoçya
|
|
|
Birleşik Krallık'a bağlı
|
SD
|
Esvatini
|
1935
|
|
|
SGP
|
Singapur
|
1952
|
|
|
SK
|
Slovakya
|
1993
|
CS 1919-39,1945-92, SO 1939-45
|
Eski Československo (Çekoslovakya)
|
SLE*
|
Sierra Leone
|
2002
|
|
officially WAL; SLE is only used on local licence plates, written below the national flag
|
SLO
|
Slovenya
|
1992
|
SHS 1919-29, Y 1929-53, YU 1953-92
|
Yugoslavya Krallığı'na ve sonra Yugoslavya'ya bağlıydı
|
SME
|
Surinam
|
1936
|
|
|
SMOM
|
Malta Askeri Hükümdarlığı
|
|
|
|
SN
|
Senegal
|
1962
|
|
|
SO
|
Somali
|
1974
|
|
|
SOL
|
Solomon Adaları
|
|
|
|
SRB
|
Sırbistan
|
2006
|
SB - 1919, SHS 1919-29, Y 1929-53, YU 1953-2003, SCG 2003-2006
|
Sırasıyla Yugoslavya Krallığı (Srba, Hrvata i Slovenaca - Sırp-Hırvatça), sonra Yugoslavya ve en son Sırbistan-Karadağ (Srbija i Crna Gora - Sırpça)'a bağlıydı
|
STP
|
São Tomé ve Príncipe
|
1975
|
P
|
Portekiz'e bağlıydı
|
SUD*
|
Sudan
|
1963
|
|
|
SY
|
Seyşeller
|
1938
|
|
|
SYR
|
Suriye
|
1952
|
|
|
T
U
V
W
Y
Z
Plaka Kodu
|
Ülke
|
Önceki kodu
|
Şimdiki kodu
|
Notlar
|
ADN
|
Aden
|
1967
|
Y
|
|
BP
|
Bechuanaland Protectorate, şimdi Botsvana
|
1966
|
RB
|
|
BUR
|
Myanmar
|
1989
|
MYA
|
|
CS
|
Çekoslovakya
|
1992
|
CZ / SK
|
|
DA
|
Free City of Danzig
|
1939
|
1939-1945:D, 1945'ten beri: PL
|
|
DDR
|
Doğu Almanya
|
1990
|
D
|
Deutsche Demokratische Republik
|
EW
|
Estonya
|
1993
|
EST
|
Eesti Vabariik (Estn.)
|
FR
|
Faroes
|
1996
|
FO
|
|
GRO
|
Grönland
|
|
KN
|
|
HV
|
Haute Volta, şimdi Burkina Faso
|
1984
|
BF
|
Upper Volta
|
LR
|
Letonya
|
1927-1940
|
SU, LV
|
Latvijas Republika (Latv.)
|
R
|
Romanya
|
1981
|
RO
|
|
RSR
|
Güney Rhodesia
|
1960-1979
|
ZW
|
Şimdi Zimbabwe
|
RNR
|
Kuzey Rhodesia
|
|
Z
|
Şimdi Zambia
|
RNY
|
Rhodesia-Nyasaland Fed.
|
|
MW
|
Şimdi Malawi
|
SA
|
Saarland
|
1956
|
D
|
Ayrıca 1935 - 1945 arasında D
|
SB
|
Sırbistan
|
1919
|
SHS
|
Sırbistan Yugoslavya Krallığı'nın bir parçası oldu.
|
SCG
|
Sırbistan-Karadağ
|
2006
|
MNE, SRB
|
Sırpça isminden "Srbija i Crna Gora". Şimdi Karadağ, Sırbistan
|
SF
|
Finlandiya
|
1993
|
FIN
|
SF "Suomi – Finland" dan gelmektdir (Ülkenin resmi dillerindeki ismi, Fince ve İsveççe)
|
SHS
|
Yugoslavya Krallığı
|
1929
|
Y
|
Srba, Hrvata i Slovenaca - Sırp-Hırvatça. Krallık adını Yugoslavya olarak değiştirdi.
|
SU
|
Sovyetler Birliği
|
1991
|
EST, LT, LV, BY, MD, UA, TJ, TM, GE, KZ, UZ, KG, AZ, AM, RUS
|
|
SWA
|
Güney Batı Afrika
|
1990
|
NAM
|
Namibya
|
TS
|
Serbest Trieste Bölgesi
|
1947 - 1954
|
I, YU, SLO
|
|
Y
|
Yugoslavya
|
1953
|
YU
|
Yemen Y yi kullanmaya başladı.
|
YU
|
Yugoslavya
|
2003
|
BIH, HR, KOS, MK, MNE, SRB, SLO
|
Şimdi Bosna Hersek, Hırvatistan, Kosova, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya
|
ZRE
|
Zaire
|
1997
|
CB
|
|
Notlar
- Not1
- Resmi olmayan ancak genel olarak kullanılan kodlar bulunmaktadır. Örneğin Brittany için "BZH", Flanders için "VL", Vojvodina/Vajdaság için "V" ve "Corps Diplomatique" için "CD". Bu yerler uluslararası olarak resmi sayılmamaktadır. Diğer yerler için http://www.kingkong.demon.co.uk/where/unoff.htm 27 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresini ziyaret ediniz.
- Not2
- Bazı plakalarda ülke içindeki bölgelere göre işaretlendirmeler de bulunmaktadır. Orijinal kullanımları görmek için http://www.kingkong.demon.co.uk/where/where.htm 8 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresini inceleyiniz.
Ayrıca bakınız
İran'daki şehirlerin plaka kodları
Kaynakça
Dış bağlantılar