Orta kapasiteli raylı sistem

Bu makale, iş, kişisel veya sosyal alanda, günlük yaşamın çeşitli yönlerinde Orta kapasiteli raylı sistem'in önemini ele alıyor. Orta kapasiteli raylı sistem, çevremizdeki dünyaya ilişkin algımızı doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen kararlarımızda, tutumlarımızda ve davranışlarımızda temel bir rol oynar. Tarih boyunca Orta kapasiteli raylı sistem, çeşitli disiplinlerden filozofların, bilim adamlarının, sosyologların ve akademisyenlerin ilgisini uyandıran çalışma, tartışma ve yansıma nesnesi olmuştur. Bu anlamda, Orta kapasiteli raylı sistem'in çeşitli yönlerini ve onun çağdaş toplum üzerindeki etkisinin yanı sıra, onun devam eden evriminden kaynaklanabilecek olası gelecek sonuçlarını araştırmak anlamlıdır.

Hafif raylı sistem ile karıştırılmamalıdır.
Bursa'da kullanılan orta kapasiteli raylı sistem.

Orta kapasiteli raylı sistem veya Hafif metro, hafif raylı sistemden daha yüksek, ancak ağır raylı sistemden daha düşük kapasiteye sahip bir raylı ulaşım sistemidir. Orta kapasiteli raylı sistemler genellikle 1 ila 4 birbirine bağlı vagonla işletilir. Çoğu orta kapasiteli raylı sistem, hafif raylı sistem araçlarına benzer araçlar kullanır.[1]

Yolcu sayısı, bir raylı sisteminin ölçeğini belirlediği için, istatistiksel modelleme, planlamacıların raylı sistemin kapasitesini bölgenin ihtiyaçlarına göre belirlemesine olanak tanır. Tahmin edilen yolcu sayısı, hafif raylı sistem ile ağır raylı sistem (metro) sistemi arasındaki hizmet gereksinimleri arasında kaldığında, bir orta kapasiteli sistem projesi önerilir. Ayrıca, bir hızlı transit hattı tek hatlı işletme gibi ağ yetersizlikleri ya da değişen demografik yapılar nedeniyle gereken yolcu sayısına ulaşamazsa, sonuç olarak bir hafif metro sistemi de ortaya çıkabilir.

Hafif raylı sistemlerin aksine, hafif metrolar tamamen hemzemin geçitlerden ayrılmış, yalnızca kendisine ait hatlarda çalışır.[2] Bazı durumlarda, istasyonlar arasındaki mesafe, ağır raylı sistemlerde (metrolarda) bulunan tipik mesafelerden çok daha uzun olabilir. Hafif metro sistemleri, bir havaalanı ya da bir metro ağının ana hattı gibi yüksek kapasiteli başka bir ulaşım sistemine bağlı ara hatlarda işletilmek için de uygun bir seçenek olabilir.

Kapasite

Dünya Bankası'nın bir raporuna göre, hafif metro sistemlerinin kapasitesi saatte tek yönde 15.000 ila 30.000 yolcu (p/h/d) arasında değişmektedir.[3] Karşılaştırmak gerekirse, 30.000 p/h/d üzerindeki taşıma kapasitesi, genellikle ağır raylı sistemler (metro) için standart kabul edilmektedir,hafif raylı sistemlerin yolcu taşıma kapasitesi ise yaklaşık 10.000 ila 12.000 p/h/d ya da 12.000 ila 18.000 p/h/d şeklindedir.[4]

Hong Kong'da bulunan Ma On Shan hattı

Ancak, bir hattın hafif metro olarak sınıflandırılması için belirlenen kapasite sınırları standartlaştırılmadığı için değişkenlik gösterebilir. Uluslararası tanımlamalardaki tutarsızlıklar, bazen tek bir ülke içinde bile görülebilmektedir.

Londra'da kullanılan hafif metro hattı Docklands Light Railway (Docklands Hafif Demiryolu)

Hong Kong’da, MTR’nin Ma On Shan hattı, (diğer hatlarda kullanılan 7 ila 12 vagonluk trenler yerine 4 vagonlu SP1950 trenler kullanıldığı için) yerel olarak hafif metro sınıfına alınmıştır. Ancak bu hat, 32.000 p/h/d kapasiteye ulaşabilmektedir ki bu rakam, bazı tam kapasiteli metro sistemlerinin taşıma gücüne denktir. Bununla birlikte, hat gelecekte uzatılmak üzere tasarlandığı için ağır raylı sistem standartlarına göre inşa edilmiştir.[5]

Terminoloji

Orta kapasiteli sistemlere ek olarak, "hafif metro" terimi de Avrupa ülkeleri, Hindistan[6] ve Güney Kore[7] gibi bölgelerde yaygın bir alternatif ulaşım metodu olarak kullanılmaktadır.

Ancak bazı ülkelerde, hafif metro sistemleri ile hafif raylı sistemler karıştırılabilmektedir. Güney Kore’de, hafif raylı sistem ifadesi, orijinal Korece terim olan "경전철" (Gyeongjeoncheol), bu terimin kelime anlamı hafif metrodur, fakat pratikteki anlamı "ağır raylı sistem dışındaki, kapasitesi ağır metro ile otobüs taşımacılığı arasında kalan her türlü raylı sistem" şeklindedir.[8]

Örneğin, Uijeongbu'daki U Hattı, orta kapasiteli raylı sistemin bir türevi olan VAL sistemini kullanır ve bu nedenle LRTA ve diğer bazı kaynaklar tarafından “hafif metro” olarak sınıflandırılır,[7] ancak işletmeci firma ve Güney Kore kaynakları bu hattı “hafif raylı sistem” olarak tanımlar.[9]

Lille metrosunda kullanılan lastikli VAL (Véhicule Automatique Léger)

Busan–Gimhae Hafif Raylı Sistemi de görünüş ve teknik özellikler bakımından hafif metroya benzer, ancak işletmeci tarafından yine "hafif raylı sistem" olarak adlandırılır.[10]

Benzer şekilde, Malezya’daki yetkililer ve medya, Kelana Jaya, Ampang ve Sri Petaling hatlarını yaygın olarak "hafif raylı transit" sistemleri olarak tanımlar.[11][12] Bu hatlar ilk açıldığında verilen Malayca kısaltmalar da hafif raylı sistem ile hafif metro arasındaki farkı net biçimde ayırmamıştır.

Türkiye'de Terminoloji

Türkiye'de ise yetkililer ve halk, hattın ne kadarının yer altında olduğuna göre, sistemin tramvay mı yoksa metro mu olarak isimlendirileceğine karar vermektedir. Örneğin, Adana metrosu ve Bursa metrosu bunların en büyük örneğidir, istasyonların çoğunluğunun hemzemin ve viyadük üzerinde olması nedeniyle, halk bu sistemlere "metro" gözüyle bakmakta zorluk yaşamaktadır. Bu durum, halkın "metro" sistemlerine yönelik stereotipik bakış açısının bir yansımasıdır, çünkü halk genellikle metronun tamamen yer altı olmasını beklemektedir.

Bunun yanı sıra, yetkililer de hatlar tasarlanırken genellikle orta kapasiteli raylı sistem tabiri yerine hafif raylı sistem olarak planlama yapmaktadır. Bu durum, hafif metro ve hafif raylı sistem arasındaki farkların tam olarak ayırt edilememesine sebep olmuştur.

LRTA

Light Rail Transit Association (LRTA) adlı kar amacı gütmeyen kuruluş da, birçok toplu taşıma sistemini "hafif metro" olarak sınıflandırmaktadır.[13]

Türkiye'de ki aktif orta kapasiteli raylı sistemler

İl Sistem Hat(lar) Açılış
Adana Adana Metrosu M1 (Hastane - Akıncılar) İlk-Nisan 2009

İkinci-Mayıs 2010

Ankara Ankara Metrosu

(Ankaray)

A1 (AŞTİ - Dikimevi) 30 Ağustos 1996
Bursa BursaRay M1 (Geçit/Balat - Arabayatağı)

M2 (Uludağ Üniversitesi - Kestel)

23 Nisan 2002
İstanbul İstanbul Metrosu M1A (Kirazlı - Yenikapı)

M1B (Atatürk Havalimanı - Yenikapı)

11 Mart 1989
İzmir İzmir Metrosu M1 (Narlıdere Kaymakamlık - Evka 3) 22 Mayıs 2000

Kaynakça

  1. ^ "UrbanRail.Net > about UrbanRail.Net ". www.urbanrail.net. Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  2. ^ "Joint International Light Rail Conference: A World of Applications and Opportunities, April 9-11, 2006, St. Louis, Missouri". Transportation Research Circular (İngilizce). Ocak 2007. 
  3. ^ "Joint International Light Rail Conference: A World of Applications and Opportunities, April 9-11, 2006, St. Louis, Missouri" (PDF). TRID. Mart 19 2007. Erişim tarihi: 7 Nisan 2025.  Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)
  4. ^ Committee, Great Britain: Parliament: House of Commons: Transport (10 Ağustos 2005). Integrated Transport: The Future of Light Rail and Modern Trams in the United Kingdom; Tenth Report of Session 2004-05 (İngilizce). The Stationery Office. ISBN 978-0-215-02573-9. 
  5. ^ "MTR train frequencies of railway lines in different periods, number of cars on each train, train carrying capacity, train loading rates and number of seats" (PDF). 
  6. ^ Team, DNA Web. "BJP promises light metro in Bhopal and Indore". DNA India (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  7. ^ a b Briginshaw, David (2 Temmuz 2012). "Korean city opens automatic light metro". International Railway Journal (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  8. ^ "경전철". terms.naver.com (Korece). Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  9. ^ "Uijeongbu Light Rail Transit". Railway Technology (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  10. ^ "B&G Metro". web.archive.org. 28 Mart 2012. Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  11. ^ Radhi, Nor Ain Mohamed (31 Aralık 2018). "LRT's 'double loop' system expected to cut waiting time for Kelana Jaya line | New Straits Times". NST Online (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  12. ^ KANA, GANESHWARAN (15 Nisan 2019). "Kajang-Putrajaya rail link may be revived". The Star (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Nisan 2025. 
  13. ^ ""Index of Countries + Totals for each Country"". web.archive.org. Erişim tarihi: 7 Nisan 2025.