Holosen yok oluşu

Günümüz dünyasında Holosen yok oluşu, farklı alanlarda büyük ilgi ve tartışma uyandıran bir konudur. Akademik, politik, sosyal veya kültürel olsun, Holosen yok oluşu hem uzmanların hem de vatandaşların dikkatini çekti. İlgisi ve anlamı zamanla gelişerek çağdaş toplum üzerindeki etkisini göstermiştir. Bu makale, Holosen yok oluşu'in çeşitli boyutlarını derinlemesine incelemeyi, sonuçlarını, zorluklarını ve olası çözümlerini keşfetmeyi amaçlamaktadır. Holosen yok oluşu, kökeninden günümüze etkisine kadar derinlemesine incelenip tartışılması gereken önemli bir konuyu temsil ediyor.

KambriyenOrdovisiyenSiluriyenDevoniyenKarboniferPermiyenTriyasJuraKretasePaleojenNeojen
Fanerozoyik boyunca deniz canlılarının nesil tükenme yoğunluğu
%
Milyon yıl önce
KambriyenOrdovisiyenSiluriyenDevoniyenKarboniferPermiyenTriyasJuraKretasePaleojenNeojen
Mavi grafik, herhangi bir zaman aralığında nesli tükenmekte olan deniz canlısı cinslerinin görünür yüzdesini gösterir (mutlak sayıyı değil). Tüm deniz canlısı türlerini değil, sadece hali hazırda fosilleşmiş olanları göstermektedir. Geleneksel "Beş Büyük" yok oluş ve daha yakın tarihte bilimsel açıdan tanınan Kapitaniyen yok oluşu, tıklanabilir bağlantılar şeklinde verilmiştir. Daha fazla ayrıntı için yok oluş sayfasına bakınız. (kaynak ve resim bilgisi)

Holosen yok oluşu, MÖ 10.000'den beri süregelen günümüz Holosen çağındaki yok oluş ve soy tükenmeleri olaylarını tanımlar. Çok sayıda görülen Holosen yok oluşunun genişliği, memeliler, kuşlar, amfibiler, sürüngenler ve eklembacaklılar dahil olmak üzere birçok bitki ve hayvan ailelerini kapsadığı gibi bu yok oluşların büyük bir kısmı yağmur ormanlarında meydana gelmektedir. 1500 ve 2009 yılları arasında meydana gelen 875 farklı soy tükenmesi olayı gözlemlenmiş olup bu yok oluşlar Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından da belgelenmiştir.[1] Ancak, çoğu yok oluş herhangi bir şekilde belgelenmeden gerçekleşir. Türlerin alan teorisine ve buna dair yapılan üst sınır tahminlerine göre, günümüzde her yıl 140.000 tür yok olmaktadır.[2]

Mamutlar günümüzden 12.000 yıl önce yok olmuşlardır.

Geniş anlamda Holosen yok oluşu, son Buzul Çağı'ndaki ani bir iklim değişikliği nedeniyle, yaklaşık 11.500 yıl önce başlayan ve megafauna olarak bilinen büyük memelilerin ortadan kalktığı dönemi içerir. Canlı türlerinde, özellikle büyük memelilerde görülen bu yok oluşların genellikle iklim değişiklerinin bir sonucu ya da modern insanın dünyaya yayılarak aşırı çoğalması nedeniyle (veya her ikisi birden) meydana geldikleri kabul edilir, ancak buna dair 2007 yılında kozmik çarpışma hipotezi öne sürülmüşse de bu hipotez genel olarak kabul görmemiştir. Pleistosen-Holosen sınırı yakınlarında meydana gelen bu soy tükenmeleri bazen Kuvaterner yok oluşu veya Buz Çağı yok oluşu olarak da adlandırılır. Ancak, Holosen yok oluşunun 21. yüzyılda da devam ettiği kabul edilir.

Kaynakça

  1. ^ Summary of the 2009 update of the IUCN Red List, http://www.iucn.org/media/materials/releases/?4143/Extinction-crisis-continues-apace 25 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ S.L. Pimm, G.J. Russell, J.L. Gittleman and T.M. Brooks, The Future of Biodiversity, Science 269: 347–350 (1995)