Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı

Bugün Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı toplumda büyük ilgi gören ve tartışılan bir konudur. Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı, kökeninden mevcut etkisine kadar farklı alanlardaki uzmanlar ve profesyoneller tarafından inceleme ve düşünce konusu olmuştur. Tarih boyunca Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı, yaşama, çalışma ve ilişki kurma şeklimizi etkileyerek insanlığın evriminde temel bir rol oynamıştır. Bu makalede, Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı'in farklı yönlerini ve günümüz dünyasındaki önemini keşfederek etkilerini ve geleceğe yönelik olası sonuçlarını analiz edeceğiz.

Başlığın diğer anlamları için Liyakat Nişanı (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı


Türkiye Cumhurbaşkanı tarafından verilmektedir
TürDevlet Nişanı
NitelikYabancı akademisyenler ve sanatçılar
Gerekçe"İlim ve sanatta Türkiye'nin uluslararası alanda tanıtılması ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilir"
DurumVerilmeye devam etmektedir
İstatistikler
Kuruluş7 Ağustos 1988
İlk veriliş8 Haziran 1990
Almanya Joseph Jacob Heinotten
Son veriliş11 Haziran 2014
Amerika Birleşik Devletleri Feroz Ahmad
Toplam veriliş55
Öncelik
Sonraki (üst)Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı
Sonraki (alt)yok

Liyakat Nişanı'nın eski hali

Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı, Dışişleri Bakanlığı ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yüksek Danışma Kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilen Türkiye'nin en yüksek üçüncü dereceli devlet nişanıdır.

Nişanın Veriliş Şekli

İlim ve sanatta Türkiye'nin uluslararası alanda tanıtılması ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen madeni altın kaplama semboldür. Bu nişan Dışişleri Bakanlığı ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi ve Cumhurbaşkanı'nın tevcihi ile verilir.[1]

Nişanın şekli

  • Uzun kenarı veya çapı 8,15 cm.dir.
  • Gümüş (925 milyem) üzerine beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
  • Kompozisyon ay yıldızın merkezinde Cumhurbaşkanlığı Armasının ortasında bulunan onaltı kollu güneşin yerleştirilmesi ile tamamlanır.
  • Kompozisyon üç parçalı ve beyaz minelidir.
  • Ağırlık: 65,20 gr (925 milyem) gümüş

Nişana ait rozetin şekli

  • Şekli Cumhurbaşkanlığı Armasında bulunan on altı kollu güneşin aynısıdır.
  • Güneşin uzun kollarında kırmızı, kısa kollarında beyaz mine uygulanır.
  • Rozet gümüş (925 milyem) madenden üretilir ve beyaz rodaj işlemi (rodyum kaplama) yapılır.
  • Ağırlık: 3,13 gr (925 milyem) gümüş.[2]

Nişan'ın tevcih edildiği kişiler

Yıl Ülke İsim Tevcih eden Ref.
8 Haziran 1990  Almanya Joseph Jacob Heinotten Turgut Özal [3]
 Avusturya Clemens Holzmeister [3]
25 Ekim 1996  Almanya Rupert Wilbrandt Süleyman Demirel [3]
 Avusturya Wilhelm Leitner [3]
 Almanya Annemarie Schimmel [3]
28 Ağustos 1997  Macaristan Geza Feher [3]
Gerö Gyözü [3]
Geza David [3]
 İrlanda Dame Ninette Devalois [3]
14 Ocak 1998  Fransa Jean-Paul Roux [3]
Robert Mantran [3]
 Japonya Yuzo Nagata [3]
Shoichiro Toyoda [3]
Isao Yonekura [3]
 Azerbaycan Kamil Veli Nerimanoğlu [3]
Tevfik İsmailov [3]
 ABD Justin McCarthy [3]
Stanford Shaw [3]
 Birleşik Krallık Bernard Lewis [3]
Andrew Mango [3]
Geoffrey Lewis Lewis [3]
 Ukrayna Omeljan Pritsak [3]
 Özbekistan Roziya Galiyevna Mukminova [3]
 Kırgızistan Bubina Oruzbayeva [3]
 Rusya Edhem Tenişev [3]
 Ukrayna Gubeydolla Aydarov [3]
13 Şubat 1998  Avusturya Bert G. Fragner [3]
 Türkmenistan Oraz Yağmur [3]
14 Şubat 1998  Fransa André Clot [3]
5 Ekim 1998  İtalya Augusto Sinegra [3]
9 Ekim 1998  Birleşik Krallık Patrick Kinross [3]
 Mısır Nasrullah Mübeşşir el-Tırazi [3]
Hüseyin Mucib el-Mısri [3]
1 Ocak 1999  Kazakistan Abdimalik Nisanbayev [3]
4 Ocak 1999  Mısır İbrahim El-Mouelhy [3]
3 Haziran 2008  Japonya Sachihiro Omura Abdullah Gül [3]
20 Ekim 2008  İsveç Lars Johanson [3]
 Macaristan András Róna-Tas [3]
 ABD Robert Dancoff [3]
Walter G. Andrews [3]
 Rusya Viktor Guzev [3]
11 Haziran 2014  Yunanistan Evangelia Balta [4]
 Almanya Suraiya Faroqhi [4]
 ABD Cornell Fleischer [5]
 Kanada Feridun Hamdullahpur [4]
 Macaristan György Hazai [4]
 Hollanda Machiel Kiel [4]
 Bosna-Hersek Fehim Nametak [4]
 Rusya Dimitri Mihailoviç Nasilov [4]
 ABD Julian Raby [4]
 Avusturya Claudia Römer [4]
 Japonya Tadashi Suzuki [4]
 Tunus Abdeljelil Temimi [4]
 Çin Abudurexıti Yakufu [4]
19 Ağustos 2014  ABD Feroz Ahmad [6]

Veriliş nedenleri

2008

Macaristan'dan Prof. Dr. Andreas Rona-Tas, İsveç'ten Prof. Dr. Lars Johanson ve Rusya Federasyonu'ndan Prof. Dr. Victor Grigorieviç Guzev: Çalışmalarıyla Türk dili, edebiyatı, tarihi ve kültürünün dönemleri ve günümüzdeki kollarıyla bütün olarak araştırılmasına ve yurt dışında tanıtılmasına büyük katkıları olan, Türkçeden hareketle başka diller için de kullanılan teoriler geliştiren, Türk dili ve edebiyatına karşı önyargıların kırılması için çaba sarf eden, bu alandaki araştırmaların uluslararası saygınlık kazanmasında önemli rol oynayan, yeni akademisyenler yetiştiren, iş birliğine öncülük eden, Türkçenin yurt dışında öğretilmesinde, ülkelerinde Türkoloji geleneklerinin oluşmasında emekleri geçen, çalışmalarıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin bilim ve edebiyatta tanıtılmasını ve yüceltilmesini sağladığı için.

2014

  • Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemleri ile modern Türkiye tarihi üzerine çok sayıda kitap, makale ve araştırmaya imza atan, Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Feroz Ahmad (ABD)
  • Osmanlı dönemi iktisadi ve toplumsal tarihi ile Anadolu'daki Rum kültürü üzerine çalışan Evangelia Balta (Yunanistan),
  • Türkçe, Almanca ve İngilizce dillerinde Osmanlı dönemine ilişkin birçok yayında imzası bulunan, ODTÜ ve Boğaziçi'nin ardından İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde görev yapan Osmanlı tarihçisi Suraiya Faroqhi (Almanya)
  • Akademik çalışmaları 16. yüzyıl Osmanlı tarihi üzerine yoğunlaşan, Kanuni Sultan Süleyman dönemine ilişkin çok sayıda makalesi bulunan Şikago Üniversitesi'nde Osmanlı ve İslam Tarihi profesörü olarak görev yapan Cornell Fleischer (ABD),
  • Kanada ile Türkiye arasında eğitim alanındaki işbirliğinin geliştirilmesi, Türkiye'nin ve Türk kültürünün tanıtılması için çeşitli projelere imza atan Feridun Hamdullahpur (Kanada)
  • Lefkoşa Kıbrıs Üniversitesi Türkoloji Bölümü kurucusu, Dışişleri Bakanlığı tarafından "Üstün Hizmet Ödülü" ile taltif edilen Türkolog György Hazai (Macaristan)
  • Osmanlı-Türk dili, edebiyatı ve sanat tarihi eğitimi alan, Balkanlar'daki Osmanlı mimarisini inceleyen, Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi'nde görev yapan Machiel Kiel (Hollanda)
  • Türkçe-Arapça dil ve edebiyatı alanında çalışan, Boşnak edebiyatının Türkçe ile ilişkisi başta olmak üzere, Türk edebiyatı konusunda çok sayıda çalışmaya imza atan Fehim Nametak (Bosna-Hersek)
  • Eski Türkçe, Çağatay lehçesi ve Uygurca başta olmak üzere Türk dillerinin grameri ve leksikolojisi üzerine çok sayıda çalışması bulunan Türkolog Dimitry Mihailovic Nasilov 25 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusya Federasyonu),
  • Osmanlı-Türk çinileri, Osmanlı Padişahlarının portreleri, Osmanlı dönemi kıyafetleri üzerine çeşitli sergiler düzenleyen, Türk Sanatları Kongresi Uluslararası Komitesi onursal üyesi Julian Raby (ABD)
  • Viyana Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Türkoloji / Arabistik bölümü mezunu olan, Osmanlıca ve Türkçenin linguistik yapısına ilişkin birçok esere imza atan Claudia Römer (Avusturya)
  • Osmanlı tarihi üzerine çalışan, yayımladığı çok sayıda kitap ve makalenin yanı sıra birçok Türkoloğun yetişmesine de yardımcı olan, Türk Tarih Kurumu şeref üyesi Tadashi Suziki (Japonya)
  • Mağrip bölgesinde Osmanlı kültürü, Osmanlı-Mağrip ilişkileri ve Osmanlı-Arap ilişkileri üzerine çok sayıda makale ve kitaba imza atan, Türk Tarih Kurumu şeref üyesi Abdeljelil Temimi (Tunus)
  • Uygurca başta olmak üzere Türki diller üzerine uzmanlaşan Abudurexiti Yakufu (Çin Halk Cumhuriyeti)[4]

Nişan Töreni

Kanuna göre, madalya ve nişanlar, düzenlenen bir törenle, Cumhurbaşkanı veya Cumhurbaşkanının görevlendireceği bir kişi tarafından beratı ve rozeti ile birlikte hak kazanana, hak kazananın hayatta olmaması halinde madalya ve nişanlar en büyüklerinden başlamak üzere erkek çocuklarına, yoksa kız çocuklarına, çocukları yoksa babasına, o da yoksa annesine, annesi yoksa eşine verilmektedir.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ mevzuat.adalet.gov.tr. "MADALYA VE NİŞANLAR KANUNU". 25 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  2. ^ a b "DEVLET MADALYA VE NİŞANLARI YÖNETMELİĞİ". 2013. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022. Madde 6 –(Değişik : 28/10/2013 - 2013/5544 K.). Devlet nişanları ve verilme usulleri aşağıda gösterilmiştir. C) Liyakat Nişanı: İlim ve sanatta Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası alanda tanıtılması ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen semboldür. Bu nişan Dışişleri Bakanlığı ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yüksek Danışma Kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi, Başbakanın onayı ile Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao "Cumhuriyet ve Liyakat Nişanları" (PDF). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. 11 Haziran 2014. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m "Çankaya Köşkü'nde nişan tevcih töreni". www.aa.com.tr. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022. 
  5. ^ "CUMHURİYET VE LİYAKAT NİŞANLARI" (PDF). Kanat. Bilkent Üniversitesi. 2014. ss. 9-10. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Kasım 2022. 
  6. ^ "Cumhurbaşkanı Gül, Feroz Ahmad'a Liyakat Nişanı Tevcih Etti". Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. 19 Ağustos 2014. 21 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2014. 

Dış bağlantılar