Neoteni

Bu yazımızda farklı alanlardaki kişilerin ve uzmanların dikkatini çeken bir konu olan Neoteni ile ilgili çeşitli yönleri inceleyeceğiz. Neoteni, tarihsel kökenlerinden bugünkü önemine kadar toplum, kültür ve günlük yaşam üzerindeki etkisine ilişkin tartışmalara ve düşüncelere yol açtı. Ayrıntılı analiz yoluyla Neoteni'in birçok yönünü inceleyerek anlamını, etkisini ve geleceğe yönelik olası sonuçlarını inceleyeceğiz. Ek olarak, Neoteni etrafında oluşturulan çeşitli bakış açıları ve konumları da inceleyerek okuyucuya bu büyüleyici konu hakkında kapsamlı ve zenginleştirici bir vizyon sunacağız.

Neoteni (/niˈɒtəni/),[1][2][3][4] olgunlaşma süresinin yavaşlaması sonucu büyümenin daha uzun zaman almasıdır. Büyük beyinlerin gelişiminde en önemli etmenlerdendir. Neoteni baş/beden oranı gibi morfolojik ya da merak ve oyunbazlık gibi davranışsal özellikler üzerinden tanımlanabilmektedir.[5] İnsanın diğer primatlara göre daha neotenik olduğu bilinmektedir.[6] Sığır, domuz, köpek, at ve koyun gibi hayvanların da evcilleşme sürecinde neotenik özellikler kazandıkları düşünülmektedir.[7] Belyaev'in yapay seçilim ile evcilleştirdiği tilkilerin de hızlıca neotenik özellikler kazandığı gözlenmiştir.[8]

Davranış psikolojisinde bu "neoteni" terimi "Bir türün yetişkinlerinde görülen, gençlik özelliklerinin korunması" anlamında kullanılmaktadır. Bu özelliğe sahip kişiler, dıştan bakan biri için enerjiyle, merakla ve dünyanın bitmeyen bir kaynak olduğuna inanırlar.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "neoteny". Dictionary.com Unabridged (Online). (İngilizce). 14 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2025. 
  2. ^ "neoteny". The American Heritage Dictionary of the English Language. 5. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019. 
  3. ^ "neoteny". Lexico US English Dictionary. Oxford University Press. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "neoteny". Merriam-Webster.com Dictionary. Merriam-Webster. Retrieved 21 April 2019.
  5. ^ Stone, H. R., McGreevy, P. D., Starling, M. J., & Forkman, B. (2016). Associations between domestic-dog morphology and behaviour scores in the dog mentality assessment. PloS one, 11(2).
  6. ^ "Neoteny, female hominin and cognitive evolution" (PDF). 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2020. 
  7. ^ "Heterochrony in Human Evolution: The Case for Neoteny Reconsidered". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  8. ^ Belyaev, D. K. (1979). Destabilizing selection as a factor in domestication. Journal of Heredity, 70(5), 301-308.
  9. ^ Liderlik. İstanbul: Optimist. 2013. ss. 144-145. ISBN 978-605-4538-81-2.