Günümüz dünyasında, Kazakistan'da LGBT hakları geniş bir insan kitlesi için büyük önem taşıyan ve ilgi duyulan bir konu haline geldi. Alanında uzmanlardan konuyla ilgili bilgi arayanlara kadar Kazakistan'da LGBT hakları dünya çapında pek çok kişinin dikkatini çekti. Pek çok yönü ve günlük yaşamın farklı yönleri üzerindeki etkisiyle Kazakistan'da LGBT hakları, tartışma ve düşünmenin odak noktası haline geldi. Bu makalede, Kazakistan'da LGBT hakları'i ve sonuçlarını yakından inceleyerek bu büyüleyici konu hakkında ayrıntılı analizler ve farklı bakış açıları sunacağız.
Kazakistan'da LGBT hakları | |
---|---|
![]() | |
Statü | 1998'den beri yasal[1] |
Cinsiyet ifadesi | Transseksüel insanların cinsiyet değiştirmek için izni aldıktan sonra ameliyat, tıbbi muayeneler, hormon tedavisi ve sterilizasyonu yapılır |
Askerlik | Yok |
Ayrımcılık karşıtı yasa | Yok |
Birlikteliklerin tanınması | Eşcinsel birlikteliğin tanınması yok |
Evlat edinme | Yok |
Kazakistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (LGBT) hakları sınırlıdır. Kazakistan'daki LGBT kişiler, LGBT üyesi olmayanların yaşamadığı yasal durumlar, sosyal zorluklar ve ayrımcılıkla karşı karşıyadırlar. Hem erkek hem de kadınların eşcinsel ilişkileri Kazakistan'da yasaldır, ancak aynı cinsiyetten çiftler ve aynı cinsiyetten çiftler tarafından yönetilen aileler için yasal korumalar geçerli değildir.[1]
1998'den beri Kazakistan'da hem erkek hem de kadınlar için eşcinsel seks yasaldır.[1] Rıza yaşı 16'dır.
1997'den önce, Kazakistan Ceza Kanunu'nun 104. maddesince "oğlancılık" suç sayılıyordu. Bu mevzuatı, eski Sovyetler Birliği'nden, sadece erkekler arasındaki anal ilişkiyi özellikle suç olarak nitelendiren 121. madde izledi.[2]
2003'ten bu yana trans bireylerin Kazakistan'daki resmi kimlik belgelerindeki yasal cinsiyetlerini değiştirmelerine izin verilmiştir. Cinsiyetini değiştirmek isteyen insanlar, birkaç tıbbi test ve 30 günlük psikiyatrik değerlendirme içeren bir "cinsiyet kimliği bozukluğu" tanısı almak zorunda kalır. 2011 yılında yeni mevzuatlar oluşturulmuş ve kimlik belgelerinde sadece cinsiyet değiştirme ameliyatı, fiziksel ve psikiyatrik tıbbi muayeneler, hormon tedavisi ve sterilizasyondan sonra değişiklik yapılmasına izin verilmiştir. Ayrıca, 21 yaşın altındaki kişilerin resmi kimlik belgelerinde cinsiyetlerini değiştirmelerine izin verilmez.[3][4]
LGBT bireylerin orduda askerlik hizmeti yapması yasaklanmıştır.[5]
26 Mayıs 2015 tarihinde, Kazakistan Anayasa Konseyi, "geleneksel olmayan cinsel yönelim propagandasını" yasaklayan bir yasa tasarısının anayasaya aykırı olduğunu açıkladı. Konsey belirsiz ifadeleri nedeniyle bunu reddetti. Tasarı, Şubat 2015'te Parlamentonun üst meclisi olan senatodan geçti ve imza için Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e gönderildi. Zaten tasarı alt meclis tarafından da onaylanmıştı.[6] İnsan Hakları İzleme Örgütü şunları söyledi: "Kazakistan Anayasa Konseyi, bu propaganda tasarısını reddederek ayrımcı mevzuatın kabul edilmesine karşı önemli bir emsal oluşturmuştur."
Eylül 2019'da Yüksek Mahkeme, dönüm noktası olan bir davada, iki kadının izinleri olmadan öpüştüğünü gösteren bir video yayınlayan Facebook kullanıcısından tazminat alacağına karar verdi. Video çok sayıda homofobik ve tehdit içerikli yorum aldı, kullanıcı tarafından video kaldırılmadan bir gün önce 60.000 kez izlendi. İnsan Hakları İzleme Örgütü bu kararı gizlilik hakları için bir kilometre taşı olarak nitelendirdi.[7]
Mayıs 2015'te, bir LGBT sosyal ağı olan PlanetRomeo, ilk Gey Mutluluk Endeksi'ni (GHI) yayınladı. 120'den fazla ülkeden eşcinsel erkeklere, toplumun eşcinsellik konusundaki görüşleri hakkında ne hissettikleri, başkaları tarafından nasıl muamele gördükleri ve yaşamlarından ne kadar memnun oldukları sorulmuştur. Kazakistan, GHİ puanı 29 olan Gana'nın hemen üzerinde ve Burkina Faso'nun altında 118. sırada yer aldı.[8]
Kazakistan'daki LGBT bireyler, günlük yaşamları boyunca cinsel yönelimleri veya cinsiyet kimlikleri nedeniyle ayrımcılık ve önyargıyla karşı karşıyadır. Sosyal dışlanma, alay hareketi ve şiddet gibi LGBT bireylere yönelik olumsuz tutumların ortaya çıkması, mağdurların fiziksel, psikolojik ve duygusal zarar görmesine neden olmaktadır. Heteroseksüel olmayan cinsel yönelimleri onaylamayan insanların yol açtığı tehlikelerden kaçınmak için, birçok LGBT insanı cinsel yönelimlerini veya cinsiyet kimliklerini hayatlarındaki hemen hemen tüm insanlardan bir sır olarak saklamak zorunda kalır. Çoğunluk, işlerini sürdürmek, patronlardan ve iş arkadaşlarından gelecek düşmanlığı önlemek için cinsel yönelimlerini veya cinsiyet kimliğini işyerindeki insanlardan bile gizlemeyi gerekli görüyor. Homofobik ve transfobik şiddeti polise bildirme girişimleri, kolluk kuvvetleri tarafından sık sık direniş ve hatta düşmanlıkla karşılanmaktadır.[9]
Chicago Üniversitesi tarafından 2011 yılında yapılan bir uluslararası araştırma, LGBT kabul bir eğiliminin Rusya'da ve diğer bazı eski SSCB cumhuriyetlerinde dünyadaki diğer eğilimlerin tam tersi şekilde yavaşladığını veya tersine döndüğünü gösterdi.[10]
Republican Centre for AIDS Prevention and Control ve Kazakistan Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen 2018 araştırmasına göre, Kazakistan'da erkeklerle seks yapan yaklaşık 62.000 erkek vardı; Almatı'da yaklaşık 6.000, Astana'da 3.300 ve Karaganda Eyaletinde 4.900 kişi.[11] Bununla birlikte, bireylerin dışarı çıkmasını engelleyecek toplumsal homofobi çıkması nedeniyle bu sayının daha yüksek olması bekleniyor.
Eşcinsel cinsel aktivite yasal | ![]() |
Eşcinsel birliktelik rıza yaşı (16) | ![]() |
Sadece istihdamda ayrımcılıkla mücadele yasaları | ![]() |
Mal ve hizmet sunumunda ayrımcılıkla mücadele yasaları | ![]() |
Diğer tüm alanlarda ayrımcılıkla mücadele yasaları (dolaylı ayrımcılık, nefret söylemi dahil) | ![]() |
Eşcinsel evlilikler | ![]() |
Eşcinsel çiftlerin tanınması | ![]() |
Eşcinsel çiftler tarafından üvey evlat edinme | ![]() |
Eşcinsel çiftler tarafından ortak evlat edinme | ![]() |
LGBT insanların orduda açıkça hizmet etmesine izin | ![]() |
Yasal cinsiyet değiştirme hakkı | ![]() |
Lezbiyenler için tüp bebek yöntemine erişimi | ![]() |
Gey erkek çiftler için ticari taşıyıcı annelik izni | ![]() |
Eşcinsel erkeklerin kan bağışına izin | ![]() |
Wikimedia Commons'ta Kazakistan'da LGBT ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur