Kavadar

Kavadar
Kasaba
Kavadar Кавадарци
Bayrak Arma
Kavadar Kavadar’ın Kuzey Makedonya'daki konumu
Ülke	Kuzey Makedonya
Bölge	Vardar
Belediye	Kavadar
İdare
• Belediye Başkanı	Mitko Jançev
Yüzölçümü
• Kasaba	391 km²
Rakım	230 m
Nüfus (2002)[1][2]
• Kasaba	38.741
• Kent	37.189
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu	(+389) 043
Plaka kodu	KA
Resmî site Kavadar Belediyesi

Kavadar (Makedonca: Кавадарци; Kavadarci), Kuzey Makedonya'nın orta kesiminde, şarabıyla ünlü kasabalarından biridir. Ülkenin Tikveş bölgesinde bulunur. Doğu Avrupa'da şarap ihtiyacının büyük bir kısmı burada üretilir.

Kuzey Makedonya'nın orta kesiminin güneyi sayılabilecek bir konumda, Vardar Bölgesi sınırları içinde yer alır. Belediye yüzölçümü 391 kilometrekare olup denizden yüksekliği (rakım) 150-230 metre civarındadır.

Kavadar'da dört mevsim yaşanır. Yıllık ortalama sıcaklık 13.5 °C'dir. Muhitin yazları sıcak ve kuru, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.^[2]

Tikveş bölgesi içinde, Kavadar'ın yakınlarında, tarih öncesine ait olduğu düşünülen birçok eser ve yapıya rastlanmıştır. Tunç ve seramikten yapılan birçok arkeolojik malzeme, bu bölgede ele geçirilmiştir.

Kavadar bölgesi, Roma zamanında para basılan, municipium statüsünde bir yerleşim birimi olmuştur: Municipium Stobensium. Çok sayıda yapı ve anıtın yanında, tiyatronun da keşfedildiği bu alan, o dönemde önemli bir yaşam merkezi olmuştur.

Kavadar bölgesi 14. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmıştır. 14. yüzyılla beraber bölgede büyük değişiklikler ve gelişmeler görülmüştür. Çoğunluğunu Oğuz boylarının oluşturduğu Türkler, bölgede yeni bir düzen kurmuşlardır. Bu düzen, yeni mimari yapılar, yeni kültür dünyası gibi şekillerde olmuştur. Bu dönemle beraber bölgede Türk nüfusunda büyük artışlar gerçekleşmiştir ve 14. yüzyıldan itibaren Kavadar bölgesindeki bazı köy ve kasabaların nüfusunun tamamı Türklerden oluşmuştur. O dönemden günümüze kadar ilgili yerlerde Türk nüfusu hâlen yaşamını sürdürmektedir.

17. yüzyılda birçok yeni köy oluşmuş ve civardan yapılan göçlerle büyümüştür. Bugünkü Kavadar kasabası da, böyle bir şekilde eski bir köy iken, aldığı büyük göçlerle gelişen bir kasaba olarak görünmüştür.

Kavadar'ın adı, ilk kez Osmanlı dönemindeki kayıtlarda 1823 yılında geçmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kayıtlara göre 19. yüzyılda Kavadar 1330 evden oluşmaktaydı. Bu evlerden 709 tanesi Türk, 620 tanesi Slav ve bir tanesi Yahudi evi olarak belirtilmiştir. Bu dönemde Kavadar, Manastır merkezli bir paşalık yönetiminde olmuştur. Türklerin çoğunluğu oluşturduğu bölgede beylerin yaşadığı çok sayıda konak, köşk, evin yanında birçok cami var olmuştur. Söz konusu zamanda Kavadar, Tikveş bölgesindeki yeni bir merkez olarak gelişmiştir.

19. yüzyıl sonlarında Balkanlar’ın birçok yerinde görülen ayaklanmaların bir kısmı da Dame Gruev gibi isyancı Slavların yönetiminde Kavadar ve civarında da yapılmış ve bu isyan saldırıları ile bölgedeki Türk nüfusun korkutma, öldürme, göç ettirme gibi çeşitli şekillerde yok edilmesi amaçlanmıştır.

Kavadar, Osmanlı İmparatorluğu döneminde de aynı adını taşımıştır (قوادار Kavadar)^[3] ve son dönem (19. yüzyıl sonu) idari dağılımda Selanik Vilayeti’nde Selanik Sancağı’na bağlı bir merkez olmuştur.^[3]

Osmanlı İmparatorluğu dönemi sonrasında, küçüklü büyüklü birçok muharebe sonrasında Kavadar bölgesi, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı egemenliğine girmiştir. 1918 sonrasında Yugoslavya Krallığı olarak 1943 yılına dek egemenlik sürmüştür.

1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Kavadar’ın da dâhil olduğu bölge, bu kez de sosyalist Yugoslavya idaresine girmiştir.

1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Kavadar, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.

2002 sayımlarına göre Kavadar’ın toplam nüfusu 38.741 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 37.499; Romanlar 679; Sırplar 218; Türkler 167...^[1]

Kavadar, Balkanlar çapında şarapçılığıyla ünlü bir yerdir. Bölgedeki bağ alanı, 120 km2’dir ve şarap üretimi 85.000 tonun üstündedir. Tikveş şaraphanesi, Kuzey Makedonya’nın en eski şaraphanelerindendir. Bu şaraphane 55 milyon kilogram kadar üzümden 35 milyon litre civarında şarap üretmiştir.

Kavadar nüfusunun %85’i üzüm üretimiyle, bağcılıkla uğraşmaktadır.

Kavadar'ın bir diğer önemli sanayi alanı demir ve nikel endüstrisidir. “Feni” adlı şirket ortalama 12.000-16.000 tonluk üretim yapmaktadır. 2000 yılında Kuzey Makedonya'daki ilk Serbest Ekonomi Bölgesi, Kavadar'da kurulmuştur.

Kereste üretimi ve türün yetiştiriciliği de Kavadar'da önemlidir. Tütün konusunda Kuzey Makedonya çapında merkez olma özelliğindeki Kavadar'dan ABD, Japonya, Avrupa Birliği ülkeleri ve Asya'ya ihraç edilmektedir.

Kavadar Belediyesi, Makedonya içinde ve dışında birçok ülkedeki belediye ile kardeş belediye anlaşması imzalamıştır:^[4]

• Hacıoğlu Pazarcık, Bulgaristan
• Panagürişte, Bulgaristan (1997)
• Gorni Milanovac, Sırbistan
• Boljevac, Sırbistan
• Bursa, Türkiye
• İsmail, Ukrayna (2000)
• Vodina, Yunanistan (2001)
• Šiška, Slovenya
• Manastır, Kuzey Makedonya
• Kovin, Sırbistan
• Makarska, Hırvatistan

• Resmi site 28 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tikveş Şarapçılık11 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.