Şili ekonomisi
Bu makale, toplumun çeşitli yönleri üzerindeki etkisi nedeniyle son yıllarda önem kazanan Şili ekonomisi konusunu ele alacaktır. Teknolojik ilerlemelerden iş dinamiklerindeki değişikliklere kadar Şili ekonomisi, uzmanlar ve genel nüfus arasında büyük ilgi ve tartışma yarattı. Bu doğrultuda, Şili ekonomisi'in farklı bağlamlardaki etkisinin yanı sıra kısa ve uzun vadeli etkileri de analiz edilecektir. Şili ekonomisi'e ilişkin gelecekteki perspektifler ve bunun çevremizi nasıl etkilemeye devam edeceği de araştırılacak.
| Şili ekonomisi | |
|---|---|
 Şili'nin ticaret merkezi Santiago de Chile | |
| Derece | 41. (nominal) / 45. (SAGP) |
| Para birimi | Şili pesosu (CLP) |
| Mali yıl | Takvim yılı |
| Ticaret organizasyonları | DTÖ, APEC, OECD, MERCOSUR, PROSUR, CAN, UNASUR, G-20 |
| İstatistikler | |
| GSYİH |  307.938 milyar $ (nominal, 2021 tahm.)[1] 491.535 milyar $ (SAGP, 2021 tahm.)[2] |
| GSYİH büyüme |  %6,0 (2021 tahm.)[3] |
| Kişi başı GSYİH | 15.617 $ (nominal, 2021 tahm.)[1] 24.928 $ (SAGP, 2021 tahm.)[1] |
| Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: %4,2 endüstri: %32,8 hizmet: %63 (2017 tah.)[4] |
| Enflasyon (TÜFE) | %3,4 (2020 tahm.)[2] |
| Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | ▼ %8,6 (2017)[5] |
| Gini katsayısı | 44,4 orta (2017)[6] |
| İşgücü | 9.533.046 (2019)[7] |
| Sektörel işgücü dağılımı | tarım: %9,2, endüstri: %23,7, hizmet: %67,1 (2013)[4] |
| İşsizlik | ▲ %9,7 (2020 tah.)[2] |
| Ortalama gayrisafi maaş | 12.853 US$ (2019)[8] |
| Ortalama net maaş | 16.617 US$ (2015)[9] |
| Ana endüstriler | Bakır, lityum, diğer mineraller, gıda maddeleri, balık işleme, demir ve çelik, ağaç ve ağaç ürünleri, ulaşım ekipmanları, çimento, tekstil |
| İş yapılma kolaylığı sıralaması | 59. (2020)[10] |
| Dış ticaret | |
| İhracat | 69,23 milyar $ (2017 tah.)[4] |
| İhraç malları | bakır, üzüm ve diğer ürünler, kimyasallar, balık ve deniz ürünleri, kağıt ve kağıt hamuru, şarap, kereste, altın |
| Ana ihracat ortakları |  Çin %27,5 ABD %14,5 Japonya %9,3 Güney Kore %6,2 Brezilya %5,0 (2017)[4] |
| İthalat | 42,35 milyar $ (2020)[4] |
| İthalat malları | makine, petrol ve doğal gaz, ulaşım ekipmanı ve parçaları, kimyasallar, çelik ve diğer metaller, plastik ve kauçuk, tekstil, gıda maddeleri |
| Ana ithalat ortakları | Çin %23,9 ABD %18,1 Brezilya %8,6 Arjantin %4,5 Almanya %4,0 (2017)[4] |
| DYY sermayesi | 206,2 milyar $ (2017 tahm.)[4] |
| Gayrisafi dış borç | ▲ 183,4 milyar $ (2017)[4] |
| Kamu maliyesi | |
| Kamu borçları | ▲ %23,6 (2017 tah.)[4] |
| Bütçe açığı | %−2,8 (2017 tah.)[4] |
| Gelirler | 57,75 milyar (2017 tah.)[4] |
| Giderler | 65,38 milyar (2017 tah.)[4] |
| Kredi derecelendirme | AA- (Standard & Poor's) Aa3 (Moody's) A+ (Fitch Ratings)[11] |
| Dış rezervler | 36,78 milyar $ (2020 tah.)[4] |
| Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. | |
Şili ekonomisi, Dünya Bankası tarafından tanımlanan bir piyasa ekonomisi ve yüksek gelirli ekonomidir.[12] Şili, rekabet gücü, kişi başına düşen gelir, küreselleşme, ekonomik özgürlük ve düşük yolsuzluk algısı açısından[13] bölgenin lideri olarak Güney Amerika'nın en müreffeh ülkelerinden biri olarak kabul edilir.[14] Şili, Gini endeksi ile ölçüldüğü üzere yüksek ekonomik eşitsizliğe sahip olmasına[15] rağmen, bölgesel ortalamaya yakındır.[16]
2006 yılında Şili, Latin Amerika'da kişi başına en yüksek nominal GSYİH'ya sahip ülke oldu.[17] Mayıs 2010'da Şili, OECD'ye üye olan ilk Güney Amerika ülkesi oldu.[18] 2013'te GSYİH'nın %20,2'si olan vergi gelirleri, 34 OECD ülkesi arasında ikinci ve 2010'da en düşük ikinci oldu.[19] 2017'de nüfusun sadece %0,7'si günde 1,90 Amerikan dolarının altında bir gelirle yaşıyordu.[20]
2009-2010 Küresel Rekabet Edebilirlik Raporu'na göre Şili dünyadaki en rekabetçi 30. ülkeydi.[17] Dünya Bankası tarafından oluşturulan 2016 iş yapma kolaylığı endeksine göre Şili 48. sıradadır.[21] Özelleştirilmiş ulusal emeklilik sistemi (AFP), GSYİH'nın yaklaşık %21'i kadar tahmini bir toplam yurtiçi tasarruf oranına sahiptir.[22]
Kaynakça
- ^ a b c "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. IMF. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ a b c "World Economic Outlook Database, October 2020". IMF.org. IMF. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Global Economic Prospects, June 2020". openknowledge.worldbank.org. Dünya Bankası. s. 86. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "The World Factbook". CIA.gov. Central Intelligence Agency. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Pobreza en Latinoamérica: Chile se posiciona como el país con el menor índice" (İspanyolca). Emol. 21 Ağustos 2018. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Labor force, total – Chile". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Chile 20 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Averagesalarysurvey.com, 27 Ocak 2019
- ^ "Nueva Encuesta Suplementaria de Ingresos (NESI) 2012" (İspanyolca). National Statistics Institute of Chile. 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Ease of Doing Business in Chile". Doingbusiness.org. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Moody's raises Chile credit rating to Aa3". Reuters. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Chile". 23 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Human and income poverty: developing countries". UNDP. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Country profile: Chile". BBC News. 16 Aralık 2009. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Encuesta Casen" (PDF). Mideplan (İspanyolca). 2007. 25 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Inequality: Chile’s Real Position 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "Archived copy" (PDF). 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Chile's accession to the OECD". OECD. 7 Mayıs 2010. 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ OECD: Compare your country by tax rate 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., access date 13 December 2014
- ^ "Poverty headcount ratio at $1.90 a day (2011 PPP) (% of population) – Chile". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Doing Business in Chile 2013". Dünya Bankası. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Archived copy" (PDF). 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. The Chilean pension system
Konuyla ilgili yayınlar
- COLLIER, Simon and Sater, William F. A History of Chile, 1808-2002, New York and London, Cambridge University Press, 2004.
- CONSTABLE, Pamela and Valenzuela, Arturo. A Nation of Enemies: Chile Under Pinochet. New York, W. W. Norton & Company, 1993.
- PALEY, Julia. Marketing Democracy: Power and Social Movements in Post-Dictatorship Chile. University of California Press, 2001
- SCHAEFER, Standard. Chile's Failed Economic Laboratory: an Interview with Michael Hudson. CounterPunch, October 20, 2003
- WINN, Peter (editor).Victims of the Chilean Miracle: Workers and Neoliberalism in the Pinochet Era, 1973-2002. Durham, NC: Duke University Press, 2004. 26 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
