Ƣ

Bu yazıda çeşitli alanlarda ilgi ve tartışma konusu olan Ƣ konusu ele alınacaktır. Ƣ, mevcut toplum üzerindeki etkisi nedeniyle uzmanların ve kamuoyunun dikkatini çeken alakalı bir konudur. Yıllar geçtikçe, Ƣ çelişkili görüşler üretti ve sonuçlarını tam olarak anlamaya çalışan araştırma ve çalışmalara konu oldu. Bu makale, bu konuya eksiksiz ve zenginleştirici bir genel bakış sağlamak amacıyla Ƣ hakkındaki tarihsel bağlamı, farklı bakış açılarını ve olası çözümleri veya önerileri analiz edecektir.

Ƣ ƣ harfi günümüzde kullanılmayan Tatar ortografisinde ve ayrıca Uniform Türk Alfabesinde Hırıltılı Ğ harfini göstermek için yazılırdı. Tatarcada jaŋalif harflerinin kullanımdan kalkmasıyla Ƣ harfi Ğ ile değiştirilmiştir. Ancak bu harf gerçekte bazı dillerde, Anadolu Türkçesinin İstanbul ağzındaki Ğ (Yumuşak G) sesinden biraz farklıdır. “Yumuşak-G” (Ğ) harfine benzer ama sert ve hırıltılıdır (Kiril Ӷ, Ghe). Almanların gırtlaktan çıkan R harfinin taşıdığı ses değerine benzer (Ř). Arapçadaki Gayın (غ) harfidir. Batı Anadolu Türkçesinde Ğ sesine dönüşmüştür, ancak Türkiye'nin doğu bölgelerinde yaygındır. Örneğin: Doƣan (Doģan). Buradaki Ğ hırıltılı olarak söylenir Ƣ. Bu nedenle Yumuşak Ğ harfinin aksine Arapçada kelime başında da yer alabilir. Mesela: Ƣayb (Ģayb)... Türkçedeki Yumuşak Ğ sesine yakın bir harfi göstermek için kimi Asya kaynaklı çevirilerde ۼ veya ݝ harfi kullanılır. Bazı dillerde, örneğin Gagavuzca ve Kırgızcada Ƣ harfi sesli harflerin art arda iki kere yazılmasıyla -gizli olarak- elde edilir. Örneğin: Uur (Uƣur), Kaan (Kaƣan).

Uniform Türk Alfabesinin yerine yeni alfabelerin benimsenmesiyle Ƣ harfi aşağıdakilerle değiştirilmiştir.

  • Azeri: Ğ, ğ
  • Tatar: Г, г (Kiril), Ğ, ğ (Latin)
  • Başkurt: Ғ, ғ
  • Karakalpak: Ғ, ғ (Kiril), Ǵ, ǵ (Latin)
  • Kazak: Ғ, ғ
  • Uygur: غ (Arap), Ғ, ғ (Kiril), GH gh (Latin)
  • Yakut: Ҕ, ҕ
  • Özbek: Gʻ gʻ
  • Tacik: Ғ, ғ
ISO temel Latin alfabesi
Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz

tarih • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • harf listesi