Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı

Çağdaş dünyada, Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı toplumun çeşitli yönlerini etkileyen alışılmadık bir önem kazanmıştır. Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ortaya çıkışından bu yana kültürden ekonomiye kadar farklı alanlarda tartışmalara, ihtilaflara ve önemli değişikliklere yol açtı. Etkisi küresel olarak yayıldı ve uzmanların, araştırmacıların ve kamuoyunun dikkatini çekti. Bu makalede, Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı'in günümüz toplumu üzerindeki etkisini araştıracağız, sonuçlarını analiz edeceğiz ve modern dünyadaki rolü üzerine düşüneceğiz.

Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ya da VDPA, Avusturya'nın Viyana kentinde 25 Haziran 1993 tarihinde Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda oybirliği ile kabul edilen bir insan hakları bildirgesidir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği pozisyonu bu beyanname ile tavsiye edilmiş ve ardından 48/121 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı ile oluşturulmuştur.[1][2]

Viyana'da gerçekleştirilen Dünya İnsan Hakları Konferansı, soğuk savaş sonrası İnsan Hakları üzerine gerçekleştirilmiş olan ilk konferanstır. Daha önceki konferans Tahran'da 1968 yılında gerçekleştirilmişti.[3] Bu konferansta Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı bildirgesi yayınlanmıştır. Bu bildirgenin önsözünde, insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasının uluslararası toplumun öncelik verdiği bir konu olduğu tekrar vurgulanmıştır. Bu alandaki mevcut uluslararası mekanizmalar tekrar gözden geçirilmiştir.

İçerik

VDPA, insan haklarını evrensel bir standart olarak yeniden onaylamayı amaçlamaktadır. Giriş bölümünde şu ifade yer almaktadır: "Tüm halklar ve tüm uluslar için ortak bir başarı standardı oluşturan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ilham kaynağıdır."[4]

"VDPA, Hükümetleri, Birleşmiş Milletleri ve diğer uluslararası kuruluşları, öğretim ve eğitim, halkın katılımı ve sivil toplum yoluyla insan hakları bilincini güçlendirmek için insan hakları programına ayrılan kaynakları artırmaya davet etmektedir."

Beş bölümden oluşan bu bildirge 100'den fazla madde içermektedir. Birçok İnsan hakları ve temel özgürlük konularını kapsayarak, devletlere ve bu alanda çalışan kuruluşlara tavsiyelerde bulunmaktadır.[5]

Beyannamenin ana başlıkları şunlardır:

  • Birleşmiş Milletler sistemi içinde insan hakları konusunda artan koordinasyon
  • Kaynaklar
  • İnsan hakları merkezi
  • Irkçılık, ırk ayrımcılığı, yabancı düşmanlığı ve diğer hoşgörüsüzlük biçimleri
  • Ulusal veya etnik, dini ve dilsel azınlıklara mensup kişiler
  • Yerli halk
  • Göçmen işçiler
  • Kadınların eşit statüsü ve insan hakları
  • Çocuk hakları
  • İşkence görmeme özgürlüğü
  • Zorla kaybetmeler
  • Engellilerin hakları
  • İnsan haklarının işbirliği, geliştirilmesi ve güçlendirilmesi
  • Uygulama ve izleme yöntemleri
  • Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda alınan kararların takibi

Sonuçları

  • Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin pozisyonu kurulmuştur.
  • 25 Haziran 1993'te 171 devletin mutabakatıyla kabul edilen Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı, soğuk savaş sonrası 1990'ların başında insan hakları konusunda bir fikir birliğini temsil ediyordu. VDPA, Soğuk Savaş sona ererken insan hakları için bir dönüm noktası oluşturuyordu.[6]
  • Bu beyanname uluslararası topluma insan haklarını teşvik etmek için bütünsel bir yaklaşımı mümkün kılacak yeni bir "planlama, diyalog ve işbirliği çerçevesi" sağlamıştır.[1]
  • Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ayrıca, 1948'den kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi temeli üzerine titizlikle inşa edilmiş olan insan hakları belgelerini güçlendirmek ve daha fazla uygulamak için yenilenmiş bir çabanın başlangıcı oldu. 1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nde insan hakları herhangi bir sınıflandırmaya tabi tutulmaksızın bir bütün olarak ele alınmıştır. Bu bütüncül yaklaşım Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ile de pekiştirilmiştir.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b "OHCHR | World Conference on Human Rights". www.ohchr.org. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  2. ^ "T.C. Dışişleri Bakanlığı Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi Nezdinde Daimi Temsilciliği". cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  3. ^ "Proclamation of Teheran, Final Act of the International Conference on Human Rights, Teheran, 22 April to 13 May 1968, U.N. Doc. A/CONF. 32/41 at 3 (1968)." hrlibrary.umn.edu. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  4. ^ "OHCHR | Vienna Declaration and Programme of Action". www.ohchr.org. 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  5. ^ "TBMM yayınları" (PDF). 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ "Human Rights | BBC World Service". www.bbc.co.uk. 12 Eylül 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  7. ^ "Viyana Beyannamesi". 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.