Vaskülit
Bu makalede okuyucuya bu konunun eksiksiz ve ayrıntılı bir analizini sunmak amacıyla Vaskülit'in farklı yönlerini inceleyeceğiz. Kökeninden bugünkü önemine, toplumun farklı alanları üzerindeki etkisine kadar, konunun birçok yönünü ele alacağımız bir yolculuğa kendimizi kaptıracağız. Tarihsel verileri, güncel teorileri ve somut örnekleri bir araya getirerek, Vaskülit'in çağdaş toplumdaki öneminin tam olarak anlaşılmasına olanak tanıyan kapsamlı bir vizyon sunmayı amaçlıyoruz. İster bir kişi, ister bir kavram, bir tarih veya ilgi duyulan başka bir unsur olsun, amacımız okuyucuya Vaskülit'in büyüleyici dünyasına dalması ve onun günümüzle ilgisini anlaması için gerekli araçları sağlamaktır.
Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan çeşitli nedenler için kullanılan bir genel addır.
Vaskülit Birçok farklı boyutta damarı tutabilir. Vaskülitik patolojiler damar duvarlarında immun kompleks birikimi ile damarların lokal olarak tıkanmasına neden olarak ilgili organın fonksiyon kaybına yol açarlar. Bu herhangi bir organ Böbrek,Kalp vs olabileceği gibi ekstremiteler (Kollar ve Bacaklar) de bu durumdan etkilenebilirler.
Kan damarı duvarında; daralmalar, yaralar, zayıflamalar ve kalınlaşmalar tarzı değişiklikler olur ve bu değişiklikler kan akışını kısıtlar. Kısıtlanınca organ ve dokular zarar görür. Bazı vaskülit türleri, müdahalesiz kendi kendisine iyileşebilir. Bazı türler ise şiddetli olabilir ve bu türler için ilaç tedavisi gereklidir. Durum kısa bir süreliğineyse akut vaskülit adı verilir sncak sürekli veya uzun süre boyunca devam ediyorsa kronik vaskülit olarak isimlendirilir.
Daha kolay anlaşılmaları amacıyla büyük damarları (Aort, Subclavian Arter, Karotis), orta ve küçük damarları tutanlar olarak sınıflandırılmışlardır.
Nedenleri
Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanma nedeniyle hasar gördüğü bir durumdur. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücuttaki sağlıklı hücrelere ve dokulara saldırdığı nadir bir iltihaplı hastalık olan skleroderma da dahil olmak üzere birçok durumdan kaynaklanır.
Tutulum
Büyük Damarları Tutanlar:
Orta Çaplı Damarları Tutanlar:
- Klasik PAN (Poliarteritis nodoza)
- Kawasaki hastalığı (mukokütanöz lenf bezi sendromu)
Küçük Çaplı Damarları Tutanlar
- Henoch-Schönlein purpurası
- Mikroskobik PAN
- Poliangiitisli granülomatozis (Wegener granülomatozu)
- Churg Strauss Sendromu
- Esansiyel Kriyogloblinemik Vaskülit
- Sistemik Lökositoklastik Anjit
Diğer vaskülitle seyreden patolojiler
- Behçet hastalığı (Behçet sendromu)
- Buerger hastalığı (Bürger hastalığı; endarteriitis obliterans)
- Cogan Sendromu