Upstream (petrol endüstrisi)

Günümüz toplumunda büyük ilgi uyandıran Upstream (petrol endüstrisi) konusunu bu yazımızda detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Kökenlerini, zaman içindeki evrimini ve günlük yaşamın çeşitli alanlarını nasıl etkilediğini öğreneceğiz. Ek olarak, Upstream (petrol endüstrisi) etrafında var olan farklı bakış açıları ve görüşlerin yanı sıra onun günümüzdeki geçerliliğini de inceleyeceğiz. Bu kapsamlı analiz aracılığıyla, Upstream (petrol endüstrisi)'in neyi temsil ettiğini ve tarihte nasıl bir önce ve sonraya işaret ettiğini tam olarak anlamaya çalışacağız.

Upstream veya memba, petrol sektöründe yaygın bir şekilde arama ve üretim (E&P) olarak bilinir. Petrol ve doğal gaz endüstrisi genellikle upstream (yukarı akış veya kaynak), midstream (orta akış) ve downstream (aşağı akış) şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır.[1][2]

Upstream sektörü çoğunlukla yeraltındaki veya su altındaki ham petrol ve doğal gaz keşif ile sondaj kuyuları, sonradan yapılan sondaj işlemleri, geri kazanma ve kuyu faaliyetlerini içerir.[3] Upstream sektörü günümüzde sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) işlemleri ve taşıma gelişmeleri doğrultusunda çeşitli gelişmeler yaşamış ve doğal gaza doğru önemli derece kayma olmuştur.

Upstream endüstrisi ayrıca birleşmeler, devralmalar ve çok sayıda tasfiyelerin en çok yaşandığı bileşen olmuştur.

Büyük petrol şirketleri satışları bakımından "supermajör" (BP, Chevron, ExxonMobil, ConocoPhillips, Shell, Eni ve Total S.A.), "majör" ve "independents" (bağımsız) ya da "jobbers" (aracı) şeklinde sınıflandırılırlar. Son yıllarda ise ulusal petrol şirketleri en büyük petrol rezervleri üzerinde hak sahibi konumuna yükselmişlerdir. Aşağıdaki tabloda 2012 yılı rezerv miktarına göre ve üretime göre sıralanmış en büyük on ulusal petrol şirketi gösterilmiştir.[4][5]

Rezerv ve üretime göre Dünya'daki en büyük 10 petrol şirketi
Sıra Şirket (Rezervler) Dünya genelindeki sıvı rezervleri (109 varil) Dünye genelindeki doğal gaz rezervleri (1012 fit3) Toplam petrol eşdeğerindeki varil rezervleri (109 varil) Şirket (Üretim) Üretim (Milyon varil/günlük)
1 Suudi Arabistan Saudi Aramco 260 254 303 Suudi Arabistan Saudi Aramco 12.5
2 İran İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) 138 948 300 İran İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) 6.4
3 Katar Qatar Petroleum 15 905 170 Amerika Birleşik Devletleri ExxonMobil 5.3
4 Irak Irak Ulusal Petrol Şirketi (INOC) 116 120 134 Çin PetroChina 4.4
5 Venezuela PDVSA 99 171 129 Birleşik Krallık BP 4.1
6 Birleşik Arap Emirlikleri Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi (ADNOC) 92 199 126 Hollanda Birleşik Krallık Royal Dutch Shell 3.9
7 Meksika Pemex 102 56 111 Meksika Pemex 3.6
8 Nijerya Nijerya Ulusal Petrol Şirketi (NNPC) 36 184 68 Amerika Birleşik Devletleri Chevron Corporation 3.5
9 Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) 41 50 50 Kuveyt Kuveyt Petrol Şirketi 3.2
10 Cezayir Sonatrach 12 159 39 Birleşik Arap Emirlikleri Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi (ADNOC) 2.9
^1: Doğal gazda dahil olmak üzere her iki ürünü de üreten şirketlerin toplam üretim gücü (petrol varile dünüştürülmüştür) baz alınmıştır.

Bunların dışında sektöre hakim konumda olan ve uluslararası pazar payı bulunan pek çok şirket bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak şu şirketler verelebilir:[6]

  • BG Group
  • BHP Billiton
  • ConocoPhillips
  • Chevron
  • Eni
  • ExxonMobil
  • OMV
  • Hess Ltd
  • Marathon Oil
  • Total
  • Tullow Oil
  • First Texas Energy Corp

Kaynakça

Özel;
  1. ^ "Upstream, midstream & downstream". 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 
  2. ^ Industry Overview 6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kanada Petrol Hizmetler Derneği (PSAC)
  3. ^ "Coalbed Methane Basic Information". 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 
  4. ^ The Role of National Oil Companies in the International Oil Market 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bölüm: The Market Position of National Oil Companies, Yayıncı: Congressional Research Service, Tarih: Ağustos 2007, PDF, Erişim tarihi: 17 Eylül 2009, Petrol rezervlerinin ve üretiminin 2006 yılına göre sıralanması.
  5. ^ "The World's 25 Biggest Oil Companies" 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2012). Forbes
  6. ^ "International Association of oil and Gas Producers". 22 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 
Genel;