Tizpon

Tizpon ya da Ktesifon (Partça ve Pehlevice: Tizpon, Tizfun; Farsça: تيسفون‎; Arapça: Medayin, Medin veya El-Medain: المدائن), İran eyaleti Hvarvaran'da Bağdad'ın 35 km güneyinde kadim Mezopotamya'nın en önemli şehirlerinden biridir. 800 seneden fazla bir süre Part İmparatorluğu'nun ve devamında Sasani İmparatorluğu'nun başkenti olmuştur.

İlk olarak, Eski Ahit'te Ezra Kitabı'nda Kasfia/Sasfiya (Etnik bir isim olan Sas'tan türeme ve Kaspian ya da Kazvin'le aynı kökten) olarak geçer. Dicle üzerinde Yunan kolonisi olan Selevkos, nehrin tam karşısındaydı, şehir de isimler birleştirilerek Selevkos-Ktesifon diye adlandırılırdı. Ktesifon'un 570-637 yılları arasında dünya üzerindeki en büyük şehir olduğuna inanılmaktadır.^[1]

Ktesifon'un 637 yılındaki islam fethine değin ekonomik ve politik bir merkez olduğu bilinmektedir. Bağdat'ın 762 yılındaki kuruluşuna değin bölgedeki en önemli şehirlerden birisiyken, bu tarihten itibaren önemini yitirmiştir.

10 km² büyüklüğündeki arazide yerleşim kalıntıları bulunmaktadır. Şehirden geriye bir saray kompleksinin ön cephesinin yanı sıra, Taq-e Kesra adı verilen bir kemer kalmıştır. Sarayın uzunluğu 48 metre, genişliği 24,5, yüksekliği ise 33 metredir. Yapının en önemli özelliklerinden birisi oldukça büyük boyutu ile dikkat çeken tuğla tonozlu eyvandır. Bazı konutların mozaik, mermer ya da ustuka kaplama ile süslenmişlerdi. 1928 ve 1931 yıllarında yürütülen kazılarda ele geçen bazı nesneler Berlin'deki İslam sanatı müzesi ve New York'taki Metropolitan Museum of Art'da bulunmaktadır.