Tavaif-i Mülûk
Bu yazımızda, zamanla sayısız insanın ilgisini ve merakını uyandıran Tavaif-i Mülûk konusunun büyüleyici dünyasına değineceğiz. Tavaif-i Mülûk, tarihten bilime, sanattan kültüre kadar günlük yaşamın çeşitli yönlerinde mevcut olan bir unsurdur. Bu doğrultuda, Tavaif-i Mülûk'i ele alınmaya ve detaylı bir şekilde analiz edilmeye değer bir konu haline getiren farklı yönleri inceleyeceğiz. Kökeninden günümüz toplumu üzerindeki etkisine kadar, etrafımızdaki dünyada Tavaif-i Mülûk'in önemini ve alaka düzeyini daha iyi anlamamızı sağlayacak bir keşif ve bilgi yolculuğuna kendimizi kaptıracağız.
Tavaif-i Mülûk, Mülûkü't Tavaif ya da Tayfa (Arapça: ملوك الطوائف) Endülüs Emevi Devleti'nin 1031 yılında çökmesi üzerinde İber Yarımadası'nda kurulmuş ve 1031-1090 yılları arasında hüküm süren Müslüman emirlikler için kullanılan tabirdir.
İfade
Arapça'da fırka, grup anlamında kullanılan tâife ve hükümdar, yönetici anlamında kullanılan melîk sözcüklerinin çoğul halleriyle oluşmuş bir ifadedir. Hükümdarlar grubu, devletler topluluğu gibi bir anlam içeren sözcük siyasi olarak merkezi idare yapısını kaybetmiş Endülüs bölgesinin o dönemini ifade etmek için kullanılmıştır.
Ortaya çıkışı
Endülüs Emevi Devletinin son halifesi olan III. Hişam 1031 yılında meliklikten ve hilafetten feragat ettiğinde Endülüs toprakları çok sayıda bağımsız devletçiklere bölündü. Bu devletçikler hem kendi aralarında çarpışmaya başladılar, hem de İspanya'nın Hristiyan devletçiklerinin de saldırılarıyla karşı karşıya kaldılar. Bazı tavfa devletleri para karşılığı Hristiyan şövalyeleri de ordularında kullandılar. Örneğin El Cid (Arapça'daki El-Seyid adından gelir) adıyla tanınan Rodrigo Díaz de Vivar bunların en ünlüleri arasında yer alır. Bu karmaşık durum Reconquista'yı hızlandırdı ve İspanya'da İslam'ın varlığını zayıflattı.
1085-1090 yıllarında Kuzey Afrika'dan gelen Murabıtlar Tayfa devletlerini yıkarak İber yarımadasındaki Müslümanları tekrar bir bayrak altında toplamayı başardılar. Caferiye Sarayı (Aljaferia) bu dönemin önemli bir eseridir.