Bu yazımızda birçok alanda ilgi ve tartışma konusu olan Polonya'nın voyvodalıkları konusunu ele alacağız. Polonya'nın voyvodalıkları günlük yaşamın farklı alanlarıyla olan ilgisi ve etkisi nedeniyle uzmanların, profesyonellerin ve genel kamuoyunun dikkatini çekti. Tarih boyunca Polonya'nın voyvodalıkları toplumun, kültürün ve teknolojinin evriminde belirleyici bir rol oynamış ve etrafımızdaki dünyayı algılama şeklimizi önemli ölçüde etkilemiştir. Aşağıdaki satırlarda, bu çok önemli konuya kapsamlı ve zenginleştirici bir vizyon sağlamak amacıyla Polonya'nın voyvodalıkları'in en alakalı yönlerini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
Polonya'nın voyvodalıkları (Lehçe: województwo), Polonya'nın birinci düzey idari bölümleridir.
Voyvodalıklar, 14. yüzyıldan beri Polonya'nın bir idari bölümü olarak var olmaktadırlar. Son olarak 1 Ocak 1999'da yürürlüğe giren yerel yönetimler reformuyla günümüz halini almıştır. Bu düzenlemeyle 1 Temmuz 1975'te kurulan 49 eski voyvodalık birleştirilerek yerine 16 yeni voyvodalık kuruldu. Yeni voyvodalıklar, 1950 ile 1975 arasında var olan voyvodalıklara benzemektedir.
Günümüzdeki voyvodalıklar çoğunlukla tarihi ve coğrafi bölgelere göre isimlendirilirken, 1998 öncesi olanlar genellikle adlarını merkezleri olan şehirlerden almaktaydılar.
Voyvodalıklar, voyvoda (wojewoda) adı verilen hükûmet tarafından atanan bir vali ile sejmik adı verilen beş yılda bir seçilen meclis ve bu meclis tarafından seçilen bir voyvodalık mareşali (marszałek województwa) tarafından yönetilen bir yönetim kurulu (zarząd województwa) tarafından yönetilirler.[1] Voyvodalıklar, ek olarak ilçelere (powiat) ve belediyelere (gmina) ayrılmaktadırlar.
Voyvodalıkların sınırları her zaman Polonya bölgelerinin tarihi sınırlarını yansıtmamaktadır. Silezya voyvodalığının yaklaşık yarısı, tarihi Küçük Polonya voyvodalığı'na aittir. Benzer şekilde, tarihsel olarak Küçük Polonya'nın bir parçası olan Radom çevresindeki alan, Mazovya voyvodalığı'nda yer almaktadır. Ayrıca, Pomeranya voyvodalığı, tarihi Pomeranya'nın yalnızca doğu ucunu ve bunun dışındaki alanları da içermektedir.
Adı | Lehçe | Merkez | Yüzölçümü¹ | Nüfus² | Yoğunluk³ | ISO |
---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
Dolnośląskie | Wrocław | 19.947 | 2.899.986 | 145,38 | PL-02 |
![]() |
Kujawsko-pomorskie | Bydgoszcz Toruń |
17.972 | 2.074.517 | 115,43 | PL-04 |
![]() |
Lubelskie | Lublin | 25.122 | 2.112.216 | 84,01 | PL-06 |
![]() |
Lubuskie | Gorzów Wielkopolski Zielona Góra |
13.988 | 1.013.031 | 72,42 | PL-08 |
![]() |
Łódzkie | Łódź | 18.219 | 2.460.170 | 135,03 | PL-10 |
![]() |
Małopolskie | Kraków | 15.183 | 3.404.863 | 224,25 | PL-12 |
![]() |
Mazowieckie | Varşova | 35.558 | 5.411.446 | 152,19 | PL-14 |
![]() |
Opolskie | Opole | 9.412 | 984.345 | 104,58 | PL-16 |
![]() |
Podkarpackie | Rzeszów | 17.846 | 2.127.462 | 119,21 | PL-18 |
![]() |
Podlaskie | Białystok | 20.187 | 1.179.430 | 58,42 | PL-20 |
![]() |
Pomorskie | Gdańsk | 18.310 | 2.337.769 | 127,68 | PL-22 |
![]() |
Śląskie | Katowice | 12.333 | 4.524.091 | 366,83 | PL-24 |
![]() |
Świętokrzyskie | Kielce | 11.711 | 1.237.369 | 105,66 | PL-26 |
![]() |
Warmińsko-mazurskie | Olsztyn | 24.173 | 1.425.967 | 58,99 | PL-28 |
![]() |
Wielkopolskie | Poznań | 29.826 | 3.495.470 | 117,19 | PL-30 |
![]() |
Zachodniopomorskie | Szczecin | 22.892 | 1.698.344 | 74,19 | PL-32 |