Günümüz dünyasında Koka ağacı benzeri görülmemiş bir önem kazanmıştır. Kişisel, profesyonel veya sosyal düzeyde Koka ağacı sürekli ilgi ve tartışma konusu haline geldi. Etkisi başkalarıyla olan ilişkilerimizden günlük faaliyetlerimizi yürütme şeklimize kadar değişir. Bu makalede Koka ağacı'in önemini ve etkisinin hayatımızın çeşitli yönlerinde nasıl önemli değişikliklere yol açtığını derinlemesine inceleyeceğiz. Koka ağacı, kökeninden geleceğe yönelik projeksiyonuna kadar tüm dikkatimizi hak eden bir çalışma ve yansıma konusu olmaya devam edecektir.
Koka ağacı | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Erythroxylum coca
Lam. |
Koka ağacı (Erythroxylon coca), Erythroxylaceae (kokaağacıgiller) familyasından Güney Amerika kökenli, 1-2 metre boyunda kokain ve diğer alkoloidleri içeren çalı tipli bir ağaççık. İki alt türü bulunur. Kuzeybatı Arjantin, Bolivya, Peru, Ekvador ve Kolombiya'da, bu bölgelerin bazılarında yasa dışı olsa bile, ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır.[1]
Koka ağacının yaprakları kokain ve başka alkaloidler taşır ve kurutulmuş yapraklarına koka adı verilir. Yapraklarda yer alan kokain miktarı %0,25 ila %0.7 arasında değişir.[2] Ayrıca tanen, uçucu yağ ve başka alkaloidler de yapraklarda bulunur. Ağacın çiçekleri küçük ve sarımtraktır. Meyveleri tek çekirdekli olup kırmızı kiraza benzer.
Amerika'nın bazı bölgelerinde, özellikle And Dağları'nda yerli halk tarafından koka yapraklarını çiğnemek gelenek haline gelmiştir ve bu bölgede yaşayan yerli halkların kültürlerinde önemli bir konuma sahiptir. And Dağları'nda bulunan Kolombiya, Peru ve Bolivya dünyada koka ağacı ekilmiş alanların %98'ine sahiptir.[3] Bu ülkeler aynı zamanda yasa dışı ticaret için üretilen kokainin ham maddesi olan koka yapraklarının en büyük üreticisi olma konumundadır.
Koka yapraklarından elde edilen kokain ve tuzları, özellikle küçük cerrahi müdahalelerde lokal anestezik olarak kullanılmaktadır. Koka yapraklarının uyarıcı ve kuvvet verici özellikleri de vardır. Coca-Cola 1885 ile 1903 yılları arasında ürettiği içeceklerde koka yaprağı ekstresi kullanmıştır.[4] Geleneksel kullanım da Güney Amerika'da yaygındır.