Hong Kong Kantoncası

Günümüz dünyasında, Hong Kong Kantoncası geniş bir yelpazedeki insanlar için büyük önem taşıyan ve ilgi duyulan bir konu haline geldi. Hong Kong Kantoncası'in önemi, bu konunun günümüzdeki karmaşıklığını ve önemini gösteren çok sayıda tartışma ve çelişkili görüşe yol açmıştır. Hong Kong Kantoncası, akademi ve bilimden popüler ilgi alanlarına kadar her yaştan ve ilgi alanından bireylerin dikkatini çekti. Dijital çağın ve küreselleşmenin ortasında, Hong Kong Kantoncası kendisini güncel meselelerin tartışılmasında merkezi bir eksen olarak konumlandırarak bunların toplum üzerindeki etkilerine ilişkin derin analizler ve düşünceler üretti. Bu makalede, Hong Kong Kantoncası'e ve onun günümüz dünyasındaki önemine ilişkin çeşitli bakış açılarını inceleyeceğiz.

Hong Kong Kantoncası
香港粵語; 港式廣東話; 香港話
Ana dili olanlarHong Kong, Makao ve Çin diasporasındaki bazı topluluklar.
Dil ailesi
Çin-Tibet
Dil kodları
ISO 639-3
ISO 639-6xgng

Hong Kong Kantoncası (Çince: 香港粵語; Jyutping: Hoeng1 gong2 jyut6 jyu5), Hong Kong'da yaygın olarak konuşulan Kantonca lehçesi. Makao'da da konuşulur. Hong Kongluların bu lehçeyi çoğunlukla "Kantonca" (Çince: 廣東話; Jyutping: Gwong2 dung1 waa2) olarak nitelendirmelerine rağmen, Çin anakarasında birçok kaynakta "Hong Kong ağzı" (香港話) olarak tanımlanır.

Hong Kong Kantoncası ile Kantoncanın başlıca bir lingua franca olarak kullanıldığı komşu Guangdong eyaletinde konuşulan Kantonca (Guanco) lehçesi arasında hafif telaffuz farkları mevcuttur.

Zaman geçtikçe çok sayıda yabancı terminolojinin Hong Kong lehçesinde kullanıma girmesinin yanı sıra Hong Kong'a özgün çok sayıda yeni kelime de ortaya çıkmıştır. Hong Kong lehçesinin Guanco lehçesinden bu farklılıkları göstermesi; hem 1841 ile 1997 yılları arasında Hong Kong'un Britanya yönetimi altında olmasının, hem de Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun hemen ardından Hong Kong-Çin sınır kapısının kapatılmasının sonucudur.

Yabancı kökenli sözcükler

Hem Asya (özellikle Güney Çin) kültürlerinin Batı kültürleriyle bir araya gelmesi hem de şehrin önemli bir uluslararası ticaret merkezi olması, Hong Kong'daki günlük hayatı büyük oranda şekillendirir. Hong Kong kendisi de diğer kültürleri büyük oranda etkilemiştir. Bunun sonucu olarak yüksek sayıda kelime Hong Kong'da türetilip Çin anakarası, Tayvan, Singapur ve Japonya'da kullanıma girmiştir.

Hong Kong Kantoncasına girmiş yabancı sözcükler

Bazı örnekler[1] aşağıda gösterilmektedir.

İngilizce

Çince karakterler Jyutping Kantonca UFA İngilizce İngilizce telaffuzu Türkçe anlamı Mandarin eşdeğeri
Kantonca巴士 baa1 si2 /paː˥siː˧˥/ bus /bʌs/ otobüs Tayvan Çincesi公共汽車/Çince公共汽车
Tayvan Çincesi公車 (Tayvan)
Çince公汽, Çince公交, Çince公交車 (Çin Anakarası)
Çince巴士 Mandarin'de de kullanılır.
Kantonca的士 dik1 si2 /tek˥siː˧˥/ taxi /ˈtæksi/ taksi Tayvan Çincesi計程車 (Tayvan)
Çince出租车 (Çin Anakarası)
Çince德士 (Singapur ve Malezya; bu da İngilizceden alınmış)
Çince的士 Çin Anakarası'nda da kullanılır.
Kantonca朱古力 zyu1 gu1 lik1 /tsyː˥kuː˥lek˥/ chocolate /ˈtʃɒklɨt/ çikolata Çince巧克力; bu da yabancı kökenli.
Kantonca三文治 saam1 man4 zi6 /saːm˥mɐn˨˩tsiː˨/ sandwich /ˈsænwɪtʃ/ sandviç Çince三明治; bu da yabancı kökenli.
Kantonca士多 si6 do1 /siː˨tɔː˥/ store /stɔər/ alışveriş mağazası, dükkân Tayvan Çincesi店舖/Çince店铺 (eskimiş, fakat Hong Kong'da hala bazen kullanılmaktadır)
Çince商店
Kantonca士多啤梨 si6 do1 be1 lei2 /siː˨tɔː˥pɛː˥lei˧˥/ strawberry /ˈstrɔːbəri/ çilek Çince草莓 (Anakara Kantoncasında da kullanılır)
Kantonca啤梨 be1 lei2 /pɛː˥lei˧˥/ pear /pɛər/ armut Çince梨子
Kantonca沙士 saa1 si2 /saː˥siː˧˥/ SARS /sɑrz/ SARS (hastalık) Tayvan Çincesi嚴重急性呼吸(道)症候群 (Tayvan)
Çince非典型肺炎, Çince严重急性呼吸综合征, Çince萨斯 (Çin Anakarası)
Kantonca拜拜 baai1 baai3 /paːi˥paːi˧/ bye bye /ˈbaɪbaɪ/ güle güle (bay bay) Tayvan Çincesi再見/Çince再见, Tayvan Çincesi再會/Çince再会 ya da Tayvan Çincesi告辭/Çince告辞 (eskimiş)
BB bi4 bi1 /piː˨˩piː˥/ baby /ˈbeɪbi/ bebek Tayvan Çincesi嬰兒/Çince婴儿
KantoncaSir/Kantonca阿蛇 aa3 sir/
aa3 soe4
/aː˧sœː˨˩/ sir /sɜr/ sör, beyefendi (polis memuru; öğretmen) polis: Tayvan Çincesi警察 (Tayvan), Çince公安 (Çin Anakarası)
öğretmen: Tayvan Çincesi老師/Çince老师 ya da Çince先生 (eskimiş)
Kantonca泊(車) paak /pʰaːk˧/ to park /pɑrk/ (araba) park etmek Tayvan Çincesi停車/Çince停车, göreceli çeviri: "arabayı durdurmak" anlamına gelir
Tayvan Çincesi泊車/Çince泊车 Mandarinde de kullanılır
Kantonca菲林 fei1 lam2 /fei˥lɐm˧˥/ film /fɪlm/ film (fotoğrafçılık) Tayvan Çincesi膠卷/Çince㬵卷, kelime anlamıyla "plastik rulo"
Çince菲林 Mandarinde de kullanılır
Kantonca三文魚 saam1 man4 jyu4*2 /saːm˥mɐn˨˩jyː˧˥/ salmon /ˈsæmən/ somon Tayvan Çincesi鮭魚 (Tayvan), Çince大马哈鱼 (Çin Anakarası)
Çince三文鱼 Çin Anakarası'nda da kullanılır
Kantonca部飛 bou6 fei1 /pou˨fei˥/ buffet (Britanya/Milletler Topluluğu telaffuzu) /ˈbʊfeɪ/ büfe Çince自助餐
Kantonca沙律 saa1 leot6*2 /sa˥lɵt˨/, /sa˥lɵt˧˥/ salad /ˈsæləd/ salata Çince沙拉, bu da İngilizceden alınmış
Çince沙律 Çin Anakarası'nda da kullanılır
Kantonca taai1 /tʰaːi˥/ tyre/tire
tie
/taɪər/ otomobil lastiği
kravat
otomobil lastiği: Tayvan Çincesi輪胎/Çince轮胎
kravat: Tayvan Çincesi領帶/Çince领带

Japonca

Çince karakterler Jyutping Kantonca UFA Japonca Japonca romanizasyonu Türkçe Mandarin eşdeğeri
Kantonca卡拉OK kaa1 laa1 ou1 kei1 /kʰaː˥laː˥ou˥kʰei˥/ Japoncaカラオケ karaoke karaoke (kelime anlamı: "boş orkestra"; kara = boş, oke = orkestra) Tayvan Çincesi卡拉OK (Tayvan ve Çin Anakarası)
KÇince (Çin Anakarası)
Kantonca老世 (sıkça Kantonca老細 şeklinde yanlış yazılır) lou5 sai3 /lou˩˧sɐi˧/ Japonca世帯主 setainushi şirket patronu Tayvan Çincesi老闆/Çince老板 (patron)
Tayvan Çincesi東主/Çince东主 (şirket sahibi için eskimiş terim)
Çince上司 (amir)
Kantonca奸爸爹 gaan1 baa1 de1 /kaːn˥paː˥tɛː˥/ Japonca頑張って ganbatte alkış ya da teşvik ifadesi/"Haydi!" Çince努力 (bu bağlamda "çabalamaya devam et")
Çince加油 (Aynen böyle devam!)
Kantonca放題 fong3 tai4 /fɔːŋ˧tʰɐi˩/ Japonca放題 houdai büfe Çince自助餐 (büfe)

Fransızca

Çince karakterler Jyutping Kantonca UFA Fransızca Türkçe Mandarin eşdeğeri
Kantonca laang1 /laːŋ˥/ laine iplik Tayvan Çincesi紗線/Çince纱线
Kantonca梳乎厘 so1 fu4 lei4 /sɔː˥fuː˨˩lei˨˩/ soufflé sufle (tatlı) Tayvan Çincesi舒芙蕾 (Tayvan), Çince梳芙厘 (Çin Anakarası), Çince蛋奶酥

Başka dillere girmiş Hong Kong sözcükleri

İngilizce

İngilizce Çince karakterler Jyutping Kantonca UFA Türkçe
dim sum Kantonca點心 dim2 sam1 /tiːm˧˥sɐm˥/ dim sum
kumquat Kantonca金橘 gam1 gwat1 /kɐm˥kʷɐt˥/ kamkat
loquat Kantonca蘆橘 lou4 gwat1 /lou˨˩kʷɐt˥/ Malta eriği
wonton Kantonca雲吞 wan4 tan1 /wɐn˨˩tʰɐn˥/ wonton
bok choy Kantonca白菜 baak6 coi3 /paːk˨tsʰɔːy˧/ Çin lahanası
long time no see Kantonca好耐冇見 hou2 noi6 mou5 gin3 Uzun zamandır görüşemedik!
ketchup Kantonca茄汁 ke2 zap1 /kʰɛː˧˥tsɐp˥/ ketçap
kowtow Kantonca叩頭 kau3 tau4 /kʰɐu̯˧tʰɐu̯˨˩/ kowtow (eğilerek saygı göstermek)

Anakara Çin Mandarini

Mandarin Hanyu Pinyin Kantonca Jyutping Kantonca UFA Türkçe Diğer eş anlamlı Mandarin sözcükler Hanyu Pinyin
Basitleştirilmiş Çince买单 mǎidān Kantonca埋單 maai4 daan1 /mȁːitáːn/ "Hesap, lütfen!" (lokantada hesabı isterken) Basitleştirilmiş Çince结账 jiézhàng
Basitleştirilmiş Çince搭档 dādàng Kantonca拍檔 paak3 dong3 /pʰāːktɔ̄ːŋ/ ortak, partner Basitleştirilmiş Çince伙伴 (mülkiyet ve ticaret)
Basitleştirilmiş Çince舞伴 (dans)
huǒbàn
wǔbàn
Basitleştirilmiş Çince打的 dǎdī Kantonca搭的士 daap3 dik1 si2 /tāːptéksǐː/ taksiye binmek Basitleştirilmiş Çince乘出租车 chéng chūzūchē
Basitleştirilmiş Çince无厘头 wúlítóu Kantonca無釐頭, Kantonca無來頭 teriminin yozlaşmış hali mou4 lei4 tau4 /mȍulȅitʰɐ̏u/ saçma espri (bkz: "mo lei tau") Basitleştirilmiş Çince莫名其妙 mòmíng-qímiào
Basitleştirilmiş Çince亮仔 veya Basitleştirilmiş Çince靓仔 liàngzǎi Kantonca靚仔 leng3 zai2 /lɛ́ːŋtsɐ̌i/ yakışıklı (güzel) erkek çocuk/genç erkek adam Basitleştirilmiş Çince帅哥儿
Basitleştirilmiş Çince俊男
Basitleştirilmiş Çince哥们 (sadece Çin Anakarası'nda)
shuàigēr
jùnnán
gēmen
Basitleştirilmiş Çince拍拖 pāituō Kantonca拍拖 paak3 to1 /pʰāːktʰɔ́ː/ flört etmek, görüşmek, aşk peşinde olmak Basitleştirilmiş Çince追求
Basitleştirilmiş Çince求爱
zhuīqiú
qiú'ai
Basitleştirilmiş Çince很正 hěn zhèng Kantonca好正 hou2 zeng3 /hǒutsɛ̄ːŋ/ (günlük konuşma dilinde) harika; mükemmel; tam yerinde
Basitleştirilmiş Çince搞掂 veya Basitleştirilmiş Çince搞定 gǎodiàn veya gǎodìng Kantonca搞掂 gaau2 dim6 /kǎːutìːm/ "Oldu/Bitti!", tamamlamak; tamamlanmış (ünlem olarak) Basitleştirilmiş Çince办妥
Basitleştirilmiş Çince做完
Basitleştirilmiş Çince做好
Basitleştirilmiş Çince弄完
bàntuǒ
zuò wán
zuò hǎo
nòng wán

Tayvan Mandarini

Tayvan Mandarini Hanyu Pinyin Kantonca Jyutping Kantonca UFA Türkçe
Tayvan Çincesi塞雷
Tayvan Çincesi猴塞雷
sāiléi
hóu sāiléi
Kantonca犀利
Kantonca好犀利
(Klasik Çinceden)
sai1 lei6
hou2 sai1 lei6
/sɐ́ilèi/
/hǒusɐ́ilèi/
büyük; güçlü
çok büyük; çok güçlü
Tayvan ÇincesiHold住[2] hòu zhù KantoncaHold住 hou1 jyu6 /hóut͡sỳː/ Bekle!

Japonca

Japonca Kana (Kanji) Japonca Romaji Kantonca Jyutping Kantonca UFA Türkçe
Japoncaヤムチャ (Japonca飲茶) yamucha Kantonca飲茶 jam2 caa4 /jɐ̌mtsʰȁː/ Çay içmek ya da Çin lokantasına gitmek (yum cha)
Japoncaチャーシュー (Japonca叉焼) chāshū Kantonca叉燒 caa1 siu1 /tsʰáːsíːu/ Pişmiş domuz (kelime anlamıyla çatalın üstünde pişmiş char siu)
Japoncaチャーハン (Japonca炒飯) chāhan Kantonca炒飯 caau2 faan6 /tsʰǎːufàːn/ Wokta pirinç kızartmak (kızarmış pirinç)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ lbsun'ın oluşturduğu liste 20 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  2. ^ "你"Hold住"没"Hold住"?". 学生导报 中职周刊. 23 October 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 October 2011.