Enotriyalılar

Bu makalede Enotriyalılar'in toplumun çeşitli yönleri üzerindeki etkisini inceleyeceğiz. Enotriyalılar, kişisel düzeydeki etkisinden ekonomi ve politikaya olan etkisine kadar zaman içinde farklı senaryolarda tartışma ve analiz konusu olmuştur. Farklı perspektiflerden bir yolculuk yaparak Enotriyalılar'in günlük yaşamda ve insanlığın geleceğinde oynadığı rolü anlamaya çalışacağız. Ek olarak, Enotriyalılar ile ilgili olası zorlukları ve fırsatları, onun bugünkü önemine ve sonuçlarına ışık tutmak amacıyla inceleyeceğiz.

Enotriyalılar, Enotri veya Oenotrialılar; Güney İtalya'da Paestum'dan Güney Kalabriya'ya kadarki bölgede yaşamış eski bir İtalik kabileydi. MÖ 6. yüzyıla gelindiğinde Enotriya halkı diğer İtalik kabilelerin içine karışmışlardı.

Etimoloji

Enotriyalı (Oenotrian) etnonimi için olası bir köken Antik Yunanca οἶνος (oînos, 'şarap')[1] kelimesidir. Enotriyalılar, üzüm bağlarıyla zengin bir bölgede yaşıyordu ve Enotriya adı (Antik Yunanca Οἰνωτρῐ́ᾱ, Oinōtrĭ́ā) zamanla Güney İtalya'nın tamamına karşılık gelir oldu.[2] Hesychius, bir tür asma kazığı olan οἴνωτρον (oínōtron) kelimesnden bahsetmektedir.[3]

Tarih

Enotriyalıların; Tiren Denizi bölgesinin Ligurya'dan Sicilya'ya kadar olan (Ligur/Sikan katmanı) kısmında yaşamış olan Ön-Latin'den farklı, çok eski bir etno-dilsel grubun güney kolunu temsil ettiği düşünülmektedir.[4] Genellikle Pelasglara ait gibi tasvir edilirler.[5] Antoninus Liberalis ve Hellanicus'a göre gelişleri, MÖ 1260 dolaylarında Elimlerin Sicilya'ya[6] göçüne sebep olmuştur.

MÖ 1. yüzyıldan antik dönem yazarları Enotriya (Oenotria) adının; Yunanistan'daki Arcadia, Mora'dan göç eden Likaon'un elli oğlundan en genci olan Oenutrus'tan aldığını söylerler.[7][8][9] Ancak Tortora'daki eski Enotriya yerleşiminde bulunan MÖ 6. veya 5. yüzyıldan kalma yazıtlar bir İtalik dil konuştuklarını gösteriyor.[10][11]

Vergilius (MÖ 70-21); onlardan, liderleri Italus'a ithafen topraklarına İtalya diyen insanların ataları olarak bahsediyor.[12] Yaşlı Plinius (MS 23-79), "Velia'nın karşısında Pontia ve Isacia vardır ve ikisi de Oenotrides 'Oenutrus oğulları' olarak bilinmektedir, İtalya'da önceden Enotriyalıların yaşadığının kanıtı" demiştir.[13]

Yunanların Metapontum gibi ilk istikrarlı kolonilere yerleşmesi, Enotriyalıları iç kısımlara sürdü ve Yunan kolonileriyle bir yıpratma savaşı başlattı.

MÖ 5. yüzyıldan itibaren Enotriyalılar, Lukanların baskısından dolayı kayboldular.

Dil

Ayrıca bakınız: Pre-Samnitçe

1991'de Tortora, Kalabriya'daki eski bir Enotriya yerleşim yerinde MÖ 6. veya 5. yy'dan kalma yazıtlar keşfedildi ve Enotriya halkının bugün Enotriyaca denen bir İtalik dil konuştuğu anlaşıldı.[14][15]

Kaynakça

  1. ^ οἶνος 15 Şubat 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  2. ^ McGee, Harold. On Food and Cooking: The Science and Lore of the Kitchen. Simon and Schuster, 2004, 0-684-80001-2, p. 716. "...calling southern Italy Oenotria, "land of the grape." Over the next couple of centuries, Rome advanced the art of winemaking considerably."
  3. ^ οἴνωτρον 9 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  4. ^ Sciarretta, Antonio (2010). Toponomastica d'Italia. Nomi di luoghi, storie di popoli antichi. Milano: Mursia. ss. 174-194. ISBN 978-88-425-4017-5. 
  5. ^ Le Glay, Marcel. (2009). A history of Rome. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-8327-7. OCLC 760889060. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025. 
  6. ^ "Dionysius of Halicarnassus, Roman Antiquities. Book I, 22 (LacusCurtius)". 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025. 
  7. ^ "Pausanias, Description of Greece, Arcadia, 8.3.5 (Theoi Project)". 13 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025. 
  8. ^ "Dionysius of Halicarnassus, Roman Antiquities. Book I, 11-13 (LacusCurtius)". 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025. 
  9. ^ "Eusebius, Chronography, 102 (topostext Project)". 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025. 
  10. ^ Lazzarini, Letizia; Poccetti, Paolo (2001). Il mondo enotrio tra VI e V secolo a. C. L'iscrizione paleoitalica da Tortora. Loffredo Editore. ISBN 9788880968825. 
  11. ^ Mollo, Fabrizio (2001). Archeologia per Tortora: frammenti dal passato. Potenza: Societa Tipografica Ed. 
  12. ^ Virgil (2006). The Aeneid. New York: Penguin Classics. s. 65. ISBN 9780143105138. 
  13. ^ Pliny the Elder, Natural History, 3.85
  14. ^ Lazzarini, Letizia; Poccetti, Paolo (2001). Il mondo enotrio tra VI e V secolo a. C. L'iscrizione paleoitalica da Tortora. Loffredo Editore. ISBN 9788880968825. 
  15. ^ Mollo, Fabrizio (2001). Archeologia per Tortora: frammenti dal passato. Potenza: Societa Tipografica Ed.