Bu makalede Belde olgusunu, çağdaş toplum üzerindeki etkisini anlamak amacıyla farklı perspektiflerden analiz edeceğiz. Son on yılda, Belde çeşitli alanlarda giderek daha fazla ilgi görmeye başladı ve anlamı ve sonuçlarıyla ilgili tartışmalara ve ihtilaflara yol açtı. Tarihsel, sosyolojik, politik, ekonomik ve kültürel bir yaklaşımla Belde'in toplum olarak ilişki kurma, düşünme ve kendimizi organize etme şeklimizi nasıl şekillendirdiğini keşfedeceğiz. Aynı şekilde bu olguya ve insanların günlük yaşamları üzerindeki etkisine ışık tutmaya yardımcı olacak farklı teorileri ve çalışmaları da inceleyeceğiz. Derin ve titiz bir analiz yoluyla okuyucularımıza Belde ve onun günümüz dünyasındaki etkilerine ilişkin eksiksiz ve zenginleştirici bir vizyon sunmayı amaçlıyoruz.
Belde (kelimenin tam anlamıyla "kasaba" anlamına gelir),[1] Türkiye Cumhuriyeti'nin idari yapılanmasında yönetsel açıdan köy ile ilçe arasında, bucaktan aşağı ya da eşiti bir konumda yer alan yerel yönetim birimine verilen ad.[2]
Mülki idare bölünüşü içinde görev alan kentsel yerleşmelere il merkezi, ilçe merkezi unvanları verilmektedir. Mülki idare bölünüşü içinde il merkezi, ilçe merkezi görevi alamamış belediye örgütlü yerleşmelere yerel yönetimle ilgili bir yönetsel statü kazandırılarak belde[3] unvanı verilmiştir. Siyasi partilerin ülke düzeyinde teşkilatlanmaları, seçime katılacakları il ve ilçe merkezlerinde “il teşkilatı”, “ilçe teşkilatı” şeklinde olurken; il merkezi, ilçe merkezi durumunda olmayan, belediyesi bulunduğu için belediye başkanlığı seçimleri yapılan yerleşmelerde ise “belde teşkilatı” adıyla olmaktadır. Aslında belde, şehir anlamında Arapça bir sözcük olup, genelde tüm belediye örgütlü yerleşmeleri (il merkezlerini, ilçe merkezlerini ve belde denilen yerleşmeleri) kapsamaktadır. Gerçek anlamıyla uyuşmasa da Türkiye'nin yönetsel sistemi içerisinde yerel yönetimle ilgili bir terim olarak yer almaktadır.
Beldeler jandarma gücü dışında olmaksızın yargı ve yürütme birimlerinin olmadığı ama sadece belediye teşkilatının olduğu yerleşim birimleridir.[2] Beldelerde ve bucaklarda bir Mülki İdare Amiri bulunmamaktadır.
Günümüzde mülki ve mahalli idare açısından bucak merkezi ve kasaba belediyesi olarak ikiye ayrılan beldelerin günümüzdeki toplam sayısı 394'tür.[4]