Andrew Jackson

Andrew Jackson
7. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi 4 Mart 1829 - 4 Mart 1837
Başkan Yardımcısı	John C. Calhoun Martin Van Buren
Yerine geldiği	John Quincy Adams
Yerine gelen	Martin Van Buren
Kişisel bilgiler
Doğum	15 Mart 1767(1767-03-15) Kuzey Karolina ve Güney Karolina sınırındaki Waxhaws yerleşimi
Ölüm	8 Haziran 1845 (78 yaşında) Nashville, Tennessee
Partisi	Demokratik (1828-1845)
Diğer siyasi bağlantıları	Demokratik-Cumhuriyetçi (1828 öncesi)
Evlilik(ler)	Rachel Donelson (1791-1794; 1794-1828)
Çocuk(lar)	Andrew Jackson Lyncoya Jackson John Samuel Donelson Daniel Smith Donelson Andrew Jackson Donelson Andrew Jackson Hutchings Carolina Butler Eliza Butler Edward Butler Anthony Butler
Dini	Presbiteryanizm
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	ABD
Branşı	Tennessee Milisleri Amerika Birleşik Devletleri Ordusu
Rütbesi	Albay Tümgeneral
Çatışma/savaşları	Amerikan Bağımsızlık Savaşı

Andrew Jackson (15 Mart 1767 - 8 Haziran 1845), 1829'dan 1837'ye Amerika Birleşik Devletleri'nin 7. başkanı.

Başkanlığından önce Jackson, ABD Ordusu'nda general olarak şöhret sahibi oldu ve Kongre'nin iki kanadında da görev yaptı. Jackson'ın mirası tartışmalıdır. Çalışan Amerikalılar ve eyaletlerin birliğinin bir savunucusu olarak övülse de, özellikle Kızılderililer'e yönelik ırkçı politikaları yüzünden eleştirildi. Jackson'ın siyasi felsefesi, Demokrat Parti'nin temellerini attı.

Jackson, Bağımsızlık Savaşı'ndan önce Kuzey Karolina ve Güney Karolina kolonilerinin sınırında bulunan Waxhaws bölgesinde dünyaya geldi. Avukatlık yaptı ve Rachel Donelson Roberts ile evlendi. Temsilciler Meclisi ve Senato'da Tennessee'yi kısa bir süre boyunca temsil etti. İstifa ettikten sonra, 1798'den 1804'e Tennessee Yüksek Mahkemesi'nde yargıç olarak görev yaptı. Jackson ayrıca "The Hermitage" olarak bilinen bir plantasyon satın alarak zengin bir köle sahibi oldu. 1801'de, Tennessee milisine albay olarak atandı ve komutanı seçildi. 1813-1814 Krik Savaşı'nda Horseshoe Bend Muharebesi'ni kazandı ve yapılan anlaşmada yerli Krik halkını büyük miktarda toprak teslim etmeye mecbur kıldı. Jackson, 1812 Savaşı'nın sonlarına doğru 1815'de gerçekleşen New Orleans Muharebesi'nde İngilizler'e karşı elde ettiği ezici zaferle milli kahraman statüsüne geldi. Daha sonra, Florida'nın ilhakıyla sonuçlanan Birinci Seminol Savaşı'nda ABD kuvvetlerini komuta etti ve Senato'ya dönmeden önce kısa bir süreliğine Florida'nın bölgesel valisi olarak görev yaptı.

Jackson, halkın büyük desteği ve iknasıyla 1824'de başkan adayı oldu. Seçimde dört adaydan hiçbiri Seçiciler Kurulu'nda çoğunluk elde edemediğinden, başkanı Temsilciler Meclisi seçti ve John Quincy Adams seçildi. Jackson destekçileri, Temsilciler Meclisi başkanı Henry Clay'in Adams ile yolsuzca anlaşıp kazanmasını sağladığını iddia ettiler ve Adams'a olan muhalefeti Demokrat Parti'yi kurarak birleştirdiler.

Jackson 1828'de tekrar aday oldu ve Adams'ı büyük bir üstünlükle yendi. 1830'da Kızılderili Tehcir Yasası'nı imzaladı. Bu yasa, binlerce Kızılderili'yi Mississipi'nin doğusundaki ata topraklarından sürdü ve binlerce ölüme yol açtı. Jackson ayrıca Güney Karolina federal hükûmet tarafından koyulan yüksek bir koruyucu gümrük vergisini yok sayınca federal birlikteliğe bir tehdit ile karşı karşıya kaldı. Vergiyi uygulamak için orduyu göndermekle tehdit etti ama kriz gümrük vergisinde değişikliğe gidilmesiyle çözüldü. 1832'de Jackson, İkinci ABD Bankası'nı yeniden yürürlüğe sokacak bir yasa üzerinde vetö kullandı. Jackson bankanın yolsuz ve elitlerin yararına çalışan bir kurum olduğunu savundu. Uzun bir mücadeleden sonra, banka yürürlükten kaldırıldı. 1835'de, Jackson milli borcu ödeyen tek başkan oldu. Başkanlığından sonra, Martin van Buren ve James K. Polk'un başkanlıklarını ve Teksas'ın ilhakını destekledi.

Jackson üzerine olan çağdaş görüşler kutuplaşmıştır. Destekçileri onu demokrasiyi ve ABD Anayasası'nı başarıyla korumuş bir başkan olarak görürken, eleştirmenleri onun bir demagog olduğunu savundu.

ABD başkanlarının akademik sıralamaları tarihsel olarak Jackson'ın başkanlığını ortalamanın üstünde olarak derecelendirdi. 20. yüzyılın sonlarından itibaren itibarı azaldı ve 21. yüzyılda başkanlar sıralamasındaki yeri düştü.

Sertliği ve agresif kişiliği yüzünden "Old Hickory" (Çetin Ceviz) lakabını almıştı. Kendisi aynı zamanda köle çiftliği sahibi zengin bir yerel eşraftı. Sık sık girdiği düellolardan bazıları rakiplerinin ölümüyle sonuçlanmıştır. Siyasette, sıradan vatandaşların oylarını çekmek için demokrat olmayan, aristokrat ve kapalı bir sınıf diye itham ettiği zümrelere karşı mücadele etmiştir. Siyasi tabanını güçlendirmek için başkanlığı süresince patronaj sistemini (Amerikan politikasında patronaj sistemi bir siyasi partinin seçimi kazandıktan sonra devlet memurluklarını kendisine oy verenlere ödül olarak dağıtması olarak tanımlanır. Liyakat sisteminin aksine, patronaj sistemiyle işe girenler memuriyetleri elde tutabilmek için partiye çalışmaya devam ederler) genişletmiştir.

Andrew Jackson mütevazı bir eğitim alabildi ve 18 yaşından sonra bir avukatın yanında çalıştı. 1788'de, sonraları Tennessee eyaletine dahil olan Kuzey Karolina'nın batısında savcı oldu. Yeni kurulan Tennessee eyaletinin anayasasını ilan eden meclisin üyeliğinden sonra sırasıyla Temsilciler Meclisine ve Senato'ya girmeyi başardı. 1798'den sonra Tennessee Yüksek Mahkemesi'nde hakim oldu. Görevdeki başkan Thomas Jefferson ile tartışmalar, siyasi yaşamdan geçici süre çekilmesine sebep oldu. 1805 ile 1812 arası çiftliğini yönetti. 1806 yılında silahlı düelloda ağır yaralandı. Bir kurşun iki kaburgasını deldi ve kalbini az payla ıskalayarak göğüs kafesine takıldı. İkili düellolara devam etti; Bir başka kurşun yarası sürekli devam eden mide ağrılarına sebep oldu. Esir düştüğü Britanyalıların elindeyken, bir Britanya subayı ondan çizmelerini parlatmasını istemiş, reddedince Britanyalı subay Jackson'un yüzünde kılıçla derin bir yara açmıştır.

Jackson, Adams'ın aksine, kökleri eski başkanlardan Jefferson, Madison ve Monroe günlerine kadar uzanan Cumhuriyetçi Parti'den çıkmış bulunan ve Demokrat Parti adı verilen kuruluştaki yandaşları başta olmak üzere halk tarafından çok seviliyordu. 1828 seçimlerinde ezici bir ikinci seçmen çoğunluğu elde ederek Adams'ı yenilgiye uğrattı. Batıdaki küçük çiftçilerin ve oylarını Endüstri Devrimi'nden sonra gelişmiş olan ticaret ve imalatla ilişkili çıkar çevrelerine direnmek amacıyla kullanmak isteyen Doğulu işçiler, zanaatkarlar ve küçük tüccarların desteğini sağlamıştı.

ABD devlet tarihinde hiç görülmemiş derecede bir kayırıcılık ekonomisi başlattı. Başkan seçilmesinden sonra başkentteki memurların birçoğunun yerine kendi taraftarları atandı, yeni kurumlar oluşturuldu. Söz konusu kayırıcılığı demokrasinin gelişmesi olarak görüyordu. Bu sayede siyasi kurumlar yeni halk tabakalarına da açılmıştı.

Görev sırasında, merkezi yönetimi güçlendirmek ve maliye faaliyetlerini yürütmek amacıyla 1816'da kurulan Birinci Birleşik Devletler Bankası'nın (First Bank of the United States) çöküşünden beş yıl sonra kurulan İkinci Birleşik Devletler Bankası'nı da (Second Bank of the United States) kaldırdı.

Jackson'ın bankayı kaldırma sebepleri:

• Merkez bankasında yoğunlaşan aşırı güce karşı tepki
• Bankanın Anayasaya aykırı olduğu düşüncesi
• Önemli bir para miktarının banka tarafından bağlandığı düşüncesi
• Bankanın kongredeki vekillere önemli ölçüde baskı uyguladığı düşüncesi
• Banka kuzeydoğudaki eyaletleri batıdaki ve güneydeki eyaletlere karşı kayırıyordu.

Jefferson taraftarıydı ve cumhuriyetçi bir tarım ülkesi olmasının Amerika Birleşik Devletleri için en uygun yol olduğunu düşünüyordu. Bankanın çiftçilerin ve işçilerin aleyhinde vurguncuları ve sanayicileri kayırdığı fikrindeydi. Bankanın başkanıyla azgın kavgaların ardından, bankanın kurulmasını 1832'de yeniden engelledi. Bankaya karşı ancak kayıplı zafer elde edebildi, çünkü şimdi eyaletlerin küçük bankaları güçlenmeye başlamıştı.

Amerikanın Yerli Halklarına yapılan kıyımların ve zorlanmış göçlerin sorumlusudur.^[1]

Asıl etkiyi 1838 yılında bankanın imtiyazının uzatılmasıyla ilgili yasaya karşı koyduğu vetoda yer alan radikal demokratik pasajlar sayesinde uyandırdı. Zenginler ve güçlüler hükûmet uygulamalarını haddinden fazla kendi çıkarları için suistimal etmişlerdi. İnsanlar tarafından yaratılan kurumlar belki yeteneklerde, tahsilde ve refahta eşitlik sağlayamazlardı. Ama yasalar bu doğal ve adil avantajlara unvan, imtiyaz ve özel ayrıcalık sağlayarak ve zenginleri daha zengin, güçlüleri daha güçlü ederek suni ayırmalar eklerse; O zaman toplumun sade üyelerinin hükûmetlerinin adaletsizliğini şikayet etmeleri hakkıdır.

O zamana dek hiçbir Amerikan başkanı, Amerikan ihtilalinin cumhuriyetçi ve radikal demokratik potansiyelinin hükûmetin ahlaki vazifesi olduğunu daha güçlü ifade etmemişti.